Gertrude Bell`in Türkiye Mezopotamyası`ndaki seyahatleri ve faaliyetleri

Abstract

İngiliz gezgin, yazar, arkeolog ve politik danışman olan Gertrude Lowthian Bell, 1909 ve 1911'de Mezopotamya'yı ziyaret etti. Günümüz Irak ve Suriye'nin yanı sıra, bölgenin Türkiye'ye ait kısmı olan ve Türkiye Mezopotamyası olarak bilinen bölümünü de gezdi. Gezileri sırasında Oxford Üniversitesi'nden almış olduğu Tarih eğitiminden ve ailesinin mali desteğinden yararlandı. Daha sonra görev yaptığı İngiliz İstihbarat birimindeki kariyeri ve Orta Doğu'nun şekillenmesindeki rolü onun bu gözlemlerini önemli kılmaktadır.Bu tez, Bell'in Türkiye Mezopotamyası'ndaki yolculuklarını ve faaliyetlerini üç bölüm halinde inceler. İlk bölüm, Bell'in bölgeye gelmeden önceki ilk yaşamı, eğitim süreci ve ailesi ile ilgilidir. İkinci bölümde, Bell'in 1909 ve 1911 yıllarında bölgede gerçekleştirdiği seyahatler üzerinde duruluyor. Yazmış olduğu günlükler ve mektuplar bu bölümün ana kaynağıdır. Son bölüm, Bell'in sosyo-kültürel analizleri, Osmanlı Devleti ve bölgedeki yabancı temsilcilikler ile olan ilişkilerini konu alır. Ayrıca, bölgeyi terk ettikten sonraki çalışmaları ve faaliyetlerinin Türkiye Mezopotamyası'na olan etkileri de bu bölümde ele alınıyor. Tez, I. Dünya Savaşı'ndan önce Türkiye Mezopotamyası'nın Bell'in bakış açısıyla nasıl göründüğünü göstermeyi amaçlıyor.

Gertrude Lowthian Bell, who is an English traveler, writer, archaeologist and political adviser, has taken twice visits to Mesopotamia in 1909 and 1911. As well as today's Iraq and Syria she also traveled on Turkey's part of the area which is known as Turkish Mesopotamia. During the trips, she took advantage of her History education from Oxford University and financial support of Bell Family. Her later career in British Intelligence and role of the shaping Middle East makes her observations significant.This thesis examines Bell's travels and activities in Turkish Mesopotamia as three sections. The first section is about Bell's first life, family, and educational background before long travels throughout the area. In the second section, the work is concentrated Bell's travels in 1909 and 1911 in the area. Her diaries and letters are main sources of this section. The last section is about sociocultural analyses of Bell and her relations with Ottoman Government and foreign representations in the area. additionally, her studies after leaving area and effects of her activities toward Turkish Mesopotamia takes a place in the last section. The thesis aims to show the situation of Turkish Mesopotamia before World War I from Bell's perspective.