Farklı sosyoekonomik düzeylerdeki 10-11 yaş çocuklarına uygulanan empati eğitim programının saldırganlık düzeyleri üzerindeki etkisi

Abstract

Diğer bir canlı ya da nesneye yönelik incitici ve rahatsız edici davranışlar saldırganlık olarak tanımlanmakta ve başkalarına fiziksel veya psikolojik zarar verme niyeti taşıyan tüm davranışları içermektedir. Bu araştırmanın genel amacı, farklı sosyoekonomik düzeylerdeki 10-11 yaşlarındaki saldırgan çocuklara uygulanan empati eğitim programının, çocukların var olan saldırganlık düzeyleri üzerindeki etkisini saptamaktır.Bu genel amaç doğrultusunda, araştırma, gerçek deneme modellerinden ?placebo kontrol gruplu öntest-sontest modeli?ne dayalı deneysel bir çalışma olarak yürütülmüştür. Bursa İlinde farklı sosyo-ekonomik düzeylerden 10 okula devam eden 4. ve 5. sınıf 3199 öğrenciye Saldırganlık Ölçeği (Şahin, 2004a) uygulanmış ve bu 3199 öğrenci arasından saldırganlık puanları yüksek olanlar arasından seçilmiş 28 kız, 62 erkek olmak üzere toplam 90 öğrenci araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak; çocukların saldırganlık düzeylerini ölçmek için Şahin (2004a) tarafından geliştirilmiş olan Saldırganlık Ölçeği ve empati becerilerini ölçmek amacıyla Byrant (1982) tarafından geliştirilen ve Türkçeye uyarlaması Yılmaz-Yüksel (2003) tarafından yapılmış olan Çocuklar İçin Empati Ölçeği ve saldırgan çocukların özelliklerini ve saldırganlığın ön koşullarını saptamak için de araştırmacı tarafından hazırlanan Bilgi Formu kullanılmıştır.Araştırmadan elde edilen verilerin çözümlenmesi ve yorumlanması aşamasında, Korelasyon Analizi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), t-Testi ve Kovaryans Analizi (ANCOVA) kullanılmıştır. Farkın kaynağını bulmak için ise Tukey's HSD Testi kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesi ve yorumlanmasında, 0,01 ve 0,05 anlamlılık düzeyi aranmıştır.Araştırma sonucunda, saldırganlık ve empati arasında ilişki arasında ise ters yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu, kısaca, empati beceri düzeyi arttıkça saldırganlık düzeyinin düştüğü belirlenmiştir. Ayrıca, erkek çocukların kızlara göre; 11 yaşındaki çocukların 10 yaşındakilere göre daha saldırgan oldukları, ayrıca, sosyoeknomik düzeye göre ise çocukların saldırganlık düzeyleri arasında fark olmadığı belirlenmiştir. Uygulanan empati eğitim programının çocukların saldırganlık düzeyleri üzerinde farklılığa yol açtığı, kısaca, çocukların saldırganlık düzeylerini azalttığı belirlenmiştir. Empati eğitim programı uygulaması sonucunda, alt sosyoekonomik düzeydeki çocukların orta ve üst sosyoekonomik düzeydeki çocuklara göre olumlu yönde daha fazla etkilendikleri belirlenmiştir. Ayrıca, Empati eğitim programı uygulaması sonucunda, kız çocukların, erkek çocuklara göre olumlu yönde daha fazla etkilendikleri saptanmıştır.Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, okulların önleyici rehberlik ilkesini benimseyerek saldırganlığa yönelik bireysel ve grup rehberliği çalışmalarına yer verilmesinin ve bu çalışmalarda empati eğitim programı uygulanmasının, okullarda, Empati Eğitim Programının uygulanabilmesi için okul psikolojik danışmanları, rehber öğretmenler ve sınıf öğretmenlerine yönelik empati eğitimi konusunda hizmet içi eğitimler düzenlenmesinin saldırganlığın azaltılmasında yardımcı olabileceği düşünülmektedir.

Offending and disturbing behaviours towards another living being or an object are identified as aggression and include all behaviours which intend to harm other people physically or psychologically. The general aim of this research is to determine the impact of empathy education programme which was performed on 10-11 year old children from different socioeconomic levels on the aggression level.Through this general aim, the research is carried out as an experimental work based on one of the effective trial models, ?pretest-posttest model with placebo control group?. 3199 4th and 5th grade students going to 10 different schools from different socioeconomic levels in Bursa were subject to Aggression Scale (Şahin, 2004a) and 28 girls, 62 boys, a total of 90 students with high aggression points were chosen from among these 3199 students. As data gathering tools; Aggression Scale which was developed by Şahin (2004a) was used to measure the aggression levels of children, Empathy Scale which was developed by Byrant (1982) and translated by Yılmaz-Yüksel into the Turkish (2003) was used to measure the empathy skills of children, and information form which was prepared by the researcher was used to ascertain the features of aggressive children and the pre-conditions of aggression.Correlation Analysis, Unilateral Analysis of Variance (ANOVA), T-Test and Analysis of Covariance (ANCOVA) were used during the process of analysing and interpreting the data gained from the research. Turkey?s HSD Test was used to find the source of difference. Significance levels of 0,01 and 0,05 were searched during the analysing and interpreting of data.At the end of the research, it was determined that there is a reverse and significant relation between the aggression and the empathy, and as the empathy skill level increases the agression level drops. Also, it was determined that boys are more aggressive in comparison with the girls, 11 year old students are more aggressive than 10 year olds, and there is no difference between the aggression levels of children from different socioeconomic levels. It was determined that the empathy education programme makes difference on the aggression levels of children by decreasing it. It was ascertained that, at the end of empathy education programme, students from low socioeconomic levels are affected more positively than the students from higher socoeconomic levels. Furthermore, it was determined that girls are affected more positively than boys at the end of empathy education programme.In view of the results of the research, it is foreseen that schools adopting the preclusive counseling principle and allowing group counseling works and applying empathy education programme in these works, organizing in-service trainings on empathy education for children would help in decreasing the aggression.