Sinek ve haşere kovucu Citrus aurantium yağı eldesi, mikrokapsülasyonu ve kumaşlara aplikasyonu

Abstract

Bu çalışmada öncelikle sinek kovucu etkiye sahip bileşenleri içeren turunç (Citrus aurantium) uçucu yağının ekstrakte edilmesi ve sivrisineklere karşı kovucu etkisinin test edilmesi amaçlanmıştır. Kompleks koaservasyon yöntemi aracılığıyla jelatin ve arap zamkı polimerleri kullanımı ile Citrus aurantium yağının mikrokapsüllenerek pamuk, poliester ve akrilik kumaşlara aktarımları ve karakterizasyonları da tezin amaçları arasındadır. Bu amaçlarla, Citrus aurantium uçucu yağı Clevenger düzeneğinde hidrodistilasyon yöntemi ile elde edilmiştir. Sivrisinekler için kaçış ünitesi imal edilerek, elde edilen Citrus aurantium yağının sivrisinek kovuculuk etkisi test edilmiştir. Citrus aurantium yağı kapsüllenerek oluşturulan mikrokapsüllerin gaz kromatogragifisi- kütle spektrometresi (GC-MS) analizleri ile uçucu yağ bileşen ve oranları belirlenmiştir. Citrus aurantium yağı içeren mikrokapsüllerin Fourier Transform İnfrared Spektrofotometresi (FTIR) analizleri gerçekleştirilmiştir. Mikrokapsüllerin optik mikroskop görüntüleri alınıp ortalama çap ve çap dağılımları ölçülüp mikrokapsüllerin kumaşa aktarımı çektirme yöntemi ile tamamlandıktan sonra taramalı elektron mikroskobu- enerji dağıtıcı X-ışını (SEM-EDX) analizleri ile Fourier Transform İnfrared Spektrofotometresi (FTIR) analizleri gerçekleştirilmiştir. Tez çalışmasının sonuçları Citrus aurantium uçucu yağının Clevenger düzeneğinde hidrodistilasyon yöntemi ile verimli şekilde ektrakte edilebileceğini göstermektedir. GC-MS bulgularına göre, Citrus aurantium uçucu yağının içerisinde en yüksek oranda limonen bileşeninin bulunduğu gözlemlenmiştir. Kaçış ünitesi testleri, Citrus aurantium yağının sivrisinek kovuculukta etkili olduğunu kanıtlamıştır. Citrus aurantium yağı kullanılarak üretilen mikrokapsüllerin ortalama çapları 68,3±34,2 µm olarak ölçülmüştür. Mikrokapsüllerin kumaş yüzeyine bağlanma durumlarının incelendiği SEM+EDX ve FTIR analizlerinde mikrokapsüllerin kumaşlara başarılı bir şekilde tutunduğu kanıtlanmıştır.

The aim of this study was to extract Citrus aurantium essential oil containing fly repellent components and to test the repellency effect against mosquitoes. Moreover, microcapsullation of Citrus aurantium essential oil using gelatin and gum polymers via complex coacervation method, characterization and transfer of these microcapsules on cotton, polyester and acrylic fabrics were the aims of the study. For this purpose, Citrus aurantium essential oil was obtained by hydrodistillation method in Clevenger apparatus, volatile oil containing microcapsules components and ratios were determined by gas chromatography-mass spectrometry (GC-MS) analyzes. Fourier Transform Infrared Spectrophotometry (FTIR) analyzes of microcapsules containing Citrus aurantium essential oil were performed. The mosquito repellency effect of the obtained Citrus aurantium oil was tested by manufacturing an escape unit for mosquitoes. Images of Citrus aurantium oil encapsulated microcapsules were obtained by an optical microscope and the average diameter and diameter distributions were measured. The transfers of microcapsules onto the fabrics were carried out by extraction method. Scanning electron microscope images and energy dispersive X-ray analyzes (SEM-EDX) and Fourier Transform Infrared Spectrophotometry (FTIR) analyzes were performed.The results of the thesis show that Citrus aurantium essential oil can be extracted efficiently by hydrodistillation in Clevenger mechanism. According to the GC-MS results, the main component of Citrus aurantium essential oil was limonene. Escape unit tests proved that Citrus aurantium oil is effective in mosquito repellency. The average diameter of microcapsules produced using Citrus aurantium oil was measured as 68,3±34,2 µm. It was exhibited via the SEM+ EDX and FTIR analyzes that the microcapsules were attached to the whole fabrics successfully.