Hoşyâr Kadın`ın Mecmûʿa-i Hikâyât`ının transkripsiyonlu metni ve tahlili

Abstract

İnsanoğlunun var olduğu günden beri hikâye, bir ihtiyaç olarak yaşamın içinde sürekli yer almıştır. Hikâye, eski Türk edebiyatında da sevilerek ele alınmış ve okunmuştur. Bu yönüyle bir edebi kültür hazinesi olarak günümüz araştırmacı ve okuyucularına da miras kalmıştır. Bu araştırmanın konusu Mecmûʿa-i Hikâyât da kısa tercüme hikâyelerden derlenmiş, Hoşyâr Kadın Efendi'nin elinde canlanıp eski Türk edebiyatındaki yerini almıştır. Yapılan çalışmanın ilk bölümünde eski Türk edebiyatında klasik hikâyeler, genel bir bakışla ele alındı. Ardından Mecmûʿa-i Hikâyât'ın müellifi Hoşyâr Kadın Efendi'nin hayatı hakkında bilgiler verildi. Hoşâr Kadın Efendi'nin bu eseri niçin ele aldığı irdelendi. İkinci bölümde eserdeki hikâyelerin özeti ve tahlili işlenerek eserdeki tarihi şahsiyetlerin hikâyedeki karakterleri ile olan bağıntısı ortaya konuldu. Hikâyelerdeki didaktik unsurlar ve motifler ele alındı. Üçüncü bölümde Mecmûʿa-i Hikâyât'taki hikâyelerin kaynağı, eserin dil ve üslup özellikleri ile teknik özellikleri incelendi. Son bölümde metni okurken dikkat edilen hususlar belirtilip eserin transkripsiyonlu metnine yer verildi. Metnin tıpkıbasımı tezin sonuna eklendi.Anahtar Kelimeler: Hoşyâr Kadın Efendi, klasik hikâyeler, Mecmûʿa-i Hikâyât, tahlil.

Since the day of the existence of mankind, as a necessity, the story which has not disappeared in any period and which continues to exist has been inherited to today's researchers and readers as a treasure of literary culture found in old Turkish literature, loved and read. Mecmû'a-i Hikâyât, which is the subject of this research, also took its place in old Turkish literature by getting herself in the hands of Hoşyâr Kadın Efendi. In the first part of the study, classical stories in old Turkish literature were discussed with a general view. Then, information about the life of the author of the Mecmu'a-i Hikâyât's Hoşyâr Kadın Efendi was given. I have considered why the Hoşyâr Kadın Efendi deals with this work. In the second part, a summary of the stories in the work and the analysis of the works are presented to show the connection of the historical figures of the work with the characters in the story. The didactic elements and motifs in the stories were discussed. In the third chapter, the sources of the stories in Mecmûʿa-i Hikâyât, the language and stylistic features of the work, and their technical features were examined. In the last part, text transcripts were given, and then the text of the text was included.Keywords: (Lady Hoşyâr) Hoşyâr Kadın Efendi, classical stories, Mecmû'a-i Hikâyât, analysis.