Oturur ve ayakta pozisyonlarına göre ses analizi karşılaştırması

Abstract

İcra ettikleri alan ne olursa olsun ses profesyonelleri genellikle ayakta ve dik pozisyonda sahne alırlar. Fakat ses ile ilgilenen sağlık profesyonelleri, sesleri ile ilgili şikâyeti olan kişilere objektif ses analizini oturur pozisyonda yapmaktadır. Bu çalışmada, oturur ve ayakta iken yapılan objektif ses analizleriyle, iki farklı vücut pozisyonunun vokal parametrelere etkisi araştırılmıştır.Çalışmaya, 20-45 yaş arası (ortalama 34 yaş), 54 (30 erkek, 24 kadın) gönüllü katılımcı dâhil olmuştur. Çalışmada katılımcılardan, /a/, /e/, /i/ ünlüleri, /aba/, /ibi/ ünlü-ünsüz-ünlü bileşenleri 2 saniye süre ile oturarak ve ayakta iki farklı pozisyonda söyletilerek, kayıtları Elektroglottografi (EGG) cihazı ile sessiz bir kabinde alınmıştır. Ayakta pozisyonda boyun pozisyonundaki değişkenliği azaltmak amacıyla katılımcılardan düz zemine sırtlarını ve kafalarını yaslamaları istenmiştir. Kayıtların Multi-Dimensional Voice Programı (MDVP) ile analizi yapılarak, oturur ve ayakta pozisyon için ayrı temel frekans (F0) ve formantlar (F1, F2, F3, F4) elde edilmiştir. İstatistiksel analizleri yapılmış ve pozisyona bağlı değişimleri incelenmiştir./a/, /e/, /i/ tüm ünlü seslerde, F0'da pozisyona bağlı değişikliklerde istatistiksel olarak anlamlı sonuç elde edilememiştir (p>0.05). /a/, /e/ ünlülerinde ayakta ve otururken F1'de anlamlı değişiklik gözlenirken, /i/ ünlüsünde anlamlı değişiklik gözlemlenmemiştir. Fakat her üç ünlüde de F1 frekansında düşüş görülmüştür. /aba/, /ibi/ öbeklerinde F1'de ayakta pozisyonda istatistiksel olarak anlamlı düşüş ile karşılaşılmıştır (p<0.05). F2 için /aba/ ve /ibi/ öbeklerinde istatistiksel olarak anlamlı düşüş gözlenmiş olup, /a/, /e/, /i/ ünsüzlerinde frekans düşmesi olsa da istatistiksel olarak anlamlı farklar bulunmamıştır. F3 için /aba/ , /ibi/ ve /i/ analizlerinde istatistiksel olarak anlamlı farklar elde edilirken, /a/ ve /e/ için F3 formantında anlamlı fark bulunmamıştır. F4'de ise yalnızca /aba/ ve /ibi/ analizinde anlamlı farklılıklar kaydedilmiştir.Bulgularımıza göre vokal foldların yakın bölgesinin rezonansını yansıtan F0, pozisyona bağlı değişiklik göstermemektedir. Her biri farklı bir bölümün rezonansını gösteren formantlara baktığımızda genel olarak oturur pozisyona göre ayakta düşüşler gözlemlenmiştir. F1 yani vokal foldlara en yakın bölgede oral açıklığın daha fazla olduğu /a/ ve /e/ ünlülerinin analizinde daha anlamlı düşüş söz konusudur. Rezonatör organlardan biri olan ağız içindeki rezonansı ifade eden F2 formantında ünlülerde düşüş gözlemlenmemiştir. Burun ve diğer üst yolların rezonansını gösteren F3 ve F4'de /i/ ünlüsü FFT (Fast Fourier Transform) analizinde anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. /aba/ ve /ibi/ sözcük öbeklerinde ise genel olarak tüm formantlarda pozisyona bağlı anlamlı düşüşler oluşmuştur. Genel olarak pozisyona bağlı olan formantlarda oluşan düşüşün musküler yapıda oluşan gerilim farklılıkları ile beraber abdominal basıncın ve akciğer volümlerinde oluşan farklılıktan kaynaklandığı düşünülmüştür.Anahtar Sözcükler: Ses analizi, postür duruşu, oturuş pozisyonu, kalkış pozisyonu, temel frekans, formant

No matter which style do vocal artists perform, they are generally upright position during singing their songs. However, vocal medical professions are making their voice analyses on sitting positions. In this study, vocal analyses on normal human beings were made according to these two different body positions for observing whether / how positional changes affect the vocal parameters.In our study, 54 volunteers in the 20 to 40 age range (mean age, 34) were included. We have asked subjects to read /a/, /e/, /i/ vowels for 2 seconds and /aba/, /ibi/ vowel-consonant combinations three times. Recordings were taken with elektroglottografy (EGG) equipment in a silent room. In order to reduce neck- head positional changes, we have wanted subjects to repose their head and dorsa to a flat surface. By analyzing recordings with the aid of computer program MDVP for fundamental frequency (F0) and LPC for formants (F1-F2-F3-F4), we have obtained data according to positional changes separately. Statistical analyses of these data were done in order to observe gravitational changes.There were no statistically meaningful changes at F0 with respect to positional changes (p<0, 05). F1 formants of all vowels descended on upright position as to sitting position. Although there were significant alterations at F1 formants of /a/ and /e/ vowels in reference to sitting and upright positions, there wasn't any deep variation at F1 formants of /i/ vowels. In addition, there were expressive declines at F2 formants of /aba/, /ibi/ combinations (p<0, 05). Considering F2, apart from some shifts at /a/, /e/, /i/ vowels, there weren't any suggestive changes. Even though, /aba/, /ibi/ combinations and /i/ vowels had meaningful drop on F3 formant, /a/ and /e/ had no significant decrease. As for F4, /aba/ and /ibi/ combinations change gravitationally.According to our data, there was no meaningful change on F0 frequency, reflects the resonance of nearby vocal folds. When we observe the analyses of the formants, show resonance of different anatomical structures, generally they descended at upright position according to sitting position. Because of more oral gap at articulation, there was more meaningful drop at F1 frequency of /a/ and /e/ vowels. Although F2 formants, represent oral resonance, had no suggestive differentiations at vowels, we observed significant drops at F2 frequencies of vowel-consonant combinations. F3and F4 formants show nasal and upper structures resonance, variated at /i/ vowel. Furthermore, generally there are gravitational drops at /aba/ and /ibi/ formants. As a result, generally more positional variations at formants are associated with changes at tension on muscular structures, abdominal pressure and lung volumes.Key Words: Voice analiyse, posture, sitting position, upright position, fundamental frequency, formants