Tunceli (Türkiye) ilindeki su ürünleri yetiştiricilik tesislerinin sosyo-ekonomik analizi

Abstract

Bu tez çalışması; Tunceli ilindeki su ürünleri yetiştiricilik tesislerinin yapısal özelliklerinin belirlenmesi, üretimden pazar aşamasına kadar karşılaştıkları sorunların tespit edilmesi, bu sorunlara çözüm olabilecek önerilerin oluşturulması ve su ürünleri yetiştiricilik tesislerinin sosyo-ekonomik özelliklerinin ortaya konulması amacıyla yapılmıştır. Tez çalışması, Tunceli ilinde 2013 yılında faaliyet gösteren 23 adet su ürünleri yetiştiricilik tesisinin işletmecileri ile yapılan araştırma sonuçlarını kapsamaktadır.Tunceli ilindeki su ürünleri yetiştiricilik tesislerinin, 2013 yılı toplam kapasitesinin proje bazında 8.879 ton/yıl olmasına karşın, üretimin 3.778,99 ton/yıl olması, tesislerin proje kapasitelerinin altında çalıştığını göstermiştir. Ayrıca, sektörde meydana gelen bu ekonomik dalgalanmaların ve uygulanan destekleme politikalarının etkisiyle, tüm işletmelerin, proje kapasitelerini arttırmayı düşünmedikleri tespit edilmiştir. Şahıs işletmelerinin (% 78,26) çoğunluğu oluşturduğu ilimizdeki tesisler, baraj gölleri (% 69,57), kaynak suları (% 21,74) ve dere-ırmak suları (% 8,69) üzerinde kurulmuştur ve tamamının, yetiştirdikleri ürünleri büyük oranda taze olarak toptan pazarladıkları belirlenmiştir. İşletme sahiplerinin asıl meslekleri açısından en büyük payı balıkçılık yapanların (% 26,09) oluşturduğu; büyük çoğunluğu ortaokul mezunu olan işletmecilerin yaşlarının 20 ile 80 arasında değişiklik gösterdiği ve 46-50 yaş aralığında yer alan işletmecilerin (% 30,44) en kalabalık yaş grubunu oluşturduğu ve katılımcıların % 58,82'lik kısmının, su ürünleri sektörünün getirisinin yüksek olduğunu düşündüğü için bu işi yaptıkları belirlenmiştir. Çoğunluğu evli olan (18 adet) işletmecilerin büyük çoğunluğunun (% 34,78) 4 kişiye bakmakla yükümlü oldukları ve tesislerde su ürünleri mühendisi (14 tanesinde), tekniker (3), vasıflı işçi (3), vasıfsız işçi (11), geçici işçi (8) ve aile fertlerinin (5) çalıştırıldığı tespit edilmiştir.

This thesis was aim to designate the structural characteristics of aquaculture facilities in Tunceli, to determine the troubles encountered from production to market, to present solution suggestions for these troubles and to produce social-economic characteristics of aquaculture facilities. This thesis contains results of research made with keepers of 23 pieces of active aquaculture facilities in Tunceli at 2013 year. Total productions (3,778.99 ton/year) of aquaculture facilities were shown working the facilities under the project capacities, while their total project capacities in Tunceli at 2013 year were 8,879 ton/year. However, it was determined that all of the keepers don't think increasing of total capacities, because of economic fluctuations in sector and applied price support policy.The facilities which are mostly proprietorship (% 78.26) were established on dame lake (% 69.57), spring water (% 21.74) and stream-river water (% 8.69) and it was determined that all of them mostly wholesale market their cultured products as fresh. It was determined that the main occupations of facilities owners were mostly fisherman (% 26.09); the ages of keepers, mostly, secondary school graduate were changed from 20 to 80 and the most crowded age groups of keepers was the age range of 46-50 (% 30.44); and % 58.82 parts of keepers make this occupations because of thinking the high gains of aquaculture sector. It was established that the majority of keepers, mostly married (18 piece of) was obliged to look after 4 people (% 34.78) and aquaculture engineers (in 14 facilities), technician (in 3 facilities), skilled labors (in 3 facilities), unskilled labors (in 11 facilities), casual laborers (in 8 facilities) and family members (in 5 facilities) were employed in these facilities.