Theory and practice of leasing as a new financial instrument for Turkey

Abstract

ÖZET Türkiye îçin Yeni Bir Mali Araç Olan Leasing' in Teori Ve Pratiği Karabağ, Osman Aydın İşletme Yüksek Lisans Mart 1989 Leasing dünyada yaygın olarak kullanılan bir mali araçtır; özellikle 1950' den sonra önemli gelişme göstermiştir. Leasing, bir malın, sahibi tarafından (kiralayan) bir seri ödeme karşılığında belli bir süre için bir kullanıcıya (kiracı) verildiği bir akittir. Leasing' in asıl faydası kiralayana, malın mülkiyetini kendisinde tuttuğu için, vergi matrahında malın amortisman bedeli nispetinde azaltma yapabilme imkanı vermesidir; kiralayan bu kazancını kiracıya, ayni faiz nispetindeki borcun geri ödenmesindeki ödemelere kıyasla daha düşük ödemeler talep ederek yansıtır. Leasing aktine konu olan mal, alternatif olarak satın alınabilecek herhangi bir mal olabilir. Leasing' in f inansal kiralama ve işletme kiralaması olmak üzere iki ana türü vardır. Finansal kiralamada, kiralayan yatırımını karşılayarak ve belli bir kar ederek malı, akit süresi sonunda kiracının mülkiyetine bırakır; işletme kiralamasında ise kiralama süresi oldukça kısadır ve mal bir çok kiracıya kiralanır. vıLeasing kiracıya finansman sağlar; uluslararası leasing işlemlerinde, bir çok gelişmekte olan ülke leasing sayesinde yabancı sermayeye sahip olur. Bazı durumlarda, leasing bu tür kredilerin Bağlanabilmesinde bazı ülkeler için tek yoldur. Bunun sebebi kiralayanın, mülkiyetinde bulundurduğu kira konusu malın bizzat kendisini güvenilir bir teminat olarak görmesidir. Leasing, ayrıca, sermaye malları yatırımının finansmanında kullanılan bir ortam olarak önemi gittikçe artan bir yere sahiptir. Mevcut veriler, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki sermaye malları yatırımında leasing' in kullanılmasına artan bir temayül olduğunu göstermektedir. Leasing işlemlerinin mali açıdan irdelenmesi özellikle araştırmacılar arasında 1960 'tan beri bir çok tartışmalara yol açmıştır ve irdeleme yöntemi hakkında aşağı yukarı anlaşmaya varılmasına rağmen açığa çıkarılması gereken bir çok nokta mevcuttur. İşletme kiralaması şeklinde leasing Türkiye'de geçmişte uygulanmışsa da bu konuyla alakalı mevzuat yakın zamanlarda yürürlüğe girmiştir; yeni kanun ve yönetmelikler ise sadece f inansal kiralama türünü tanımlamaktadırlar. Bu tür leasing yeterince bilinmediği için, bir çok uygulamaların gerçekleştirilebilmesi ve bu konuda uygun bir pazarın gelişmesi için süreye ihtiyaç vardır. Bu mali aracın gelişmesi için ilgili mevzuat, Türk Hükümeti tarafından, pürüzsüz ve etkin işlerlik sağlayacak şekilde gözden vııgeçirilmeli ve değiştirilmelidir. Leasing, uygulamasındaki sorunlara rağmen, özellikle sermaye malı yatırımlarının finansmanında kullanılan çeşitli yöntemleri tamamlayıcı nitelikte faydalı bir finansman aracı olarak görülmektedir. vııı

ABSTRACT Theory And Practice Of Leasing As A New Financial Instrument For Turkey Karabag, Osman Aydın Master Of Business Administration March 1989 Leasing is a widely used financial instrument in the world; it has shown significant development especially since 1950. A lease is a contract where the owner of an asset, the lessor, permits a user, the lessee, to use the asset for a predetermined period of time in exchange of a series of payments. The major advantage of leasing is that the lessor keeps title of the asset and therefore reduces his taxable base in the amount of depreciation allowance for the asset; this gain to the lessor is reflected to the lessee in the form of lower payments as opposed to repayment of a loan subject to the same interest rate. The asset subject to the lease agreement can be almost anything that can alternatively be purchased. There are two main types of leasing: financial leasing and operating leasing. In a financial lease, the lessor receives back his initial investment as well as a certain profit and transfers title of the asset to the lessee at the end of the xxxlease term; in operating leases, however, the lease period is quite short and the asset is leased to many lessees. Leasing provides financing to the lessee; in the case of international leasing operations, many developing countries have access to foreign capital through leasing. In some cases, leasing can be the only means for some countries to obtain such credit. This is due to the fact that the lessor sees the leased asset itself as a reliable collateral which remains under his title. In addition, leasing has an increasingly important role as a medium of financing capital equipment investments. Available data suggests that there is an increasing trend in the use of leasing for capital equipment investments both in developed and developing countries. The financial evaluation of leasing operations has caused much controversy particularly among researchers since 1960 and there exist a lot of points yet to be clarified although the main procedure for the evaluation is more or less agreed upon. Although leasing was practiced in Turkey in the past in the form of operating leasing, the related legislation have recently been enacted; the new law and regulations cover financial leasing only. Since this type of leasing is not well known, a certain time period is necessary for the realization of most of the applications and the development IVof a relevant market. For the development of this financial instrument, related legislation should be reviewed and amended as necessary by the Turkish Government so as to allow smooth and efficient functioning. Despite practical problems in the application of leasing, it is observed as a most useful financing instrument to complement various tools used particularly for financing new capital investment.