Republican ideology of the new Türkish state as a dimension of political modernization a study on the constitutional documents (1919-1924)

Abstract

V SUMMARY Bu çalışmanın temel amacı ulusal egemenlik ilkesinin ve cumhuriyetçi ideolojinin Türk Devrimi' nin gelişimi üzerindeki belirleyici niteliğini incelemektir. Cumhuriyetçi ideolojinin bir bağımsız değişken olarak ulusal egemenlik ilkesi biçiminde anayasal belgelere yansıması ve bu yapının halkçılık, milliyetçilik ve laiklik gibi diğer ilkeleri belirlemesiyle Türk Devrimi - nin ideolojik çerçevesini oluşturması bu araştırmanın sınırları içerisindedir. Batı Avrupa ülkelerinde geliştirilen ve'Ulus- Devlet'i yaratmada milliyetçi ideolojilerin yadsınmaz rolüne ağırlık tanıyan çağdaşlaşma ve siyasal gelişme kuramları, kendine özgü koşullarda gelişen Türk siyasal ve anayasal hareketlerini açıklamakta yetersiz kalmak tadır. Türk anayasal gelişiminin Ondokuzuncu yüzyılın ilk yarısında gerçekleşen birinci aşaması, bireysel çağdaşlaşma girişimleri ve düşünsel platformda kalan bu sürece yönetimin sınırlı katılımı biçiminde kendini gösterir. Türk Devrimi ile biçimlenen ikinci aşama ise, anayasal bir meclisin karaları doğrultusunda hareket eden bir yönetici seçkinler grubunun toplumun ve devletin bir bütün olarak çağdaşlaşması amacını yansıtır. Dolayısıyla, siyasal gelişme kuramlarının Türk çağdaşlaş masını açıklamakta yetersiz kalışını inceleyen Birincivı Bölüm' den sonra, araştırma, İkinci Bölüm' de Osmanlı Devleti 'nin anayasal gelişmeleri üzerinde yoğunlaş mak tadır. Üçüncü Bölüm, tarihsel bütünlük içinde ulusal egemenlik ilkesi ve cumhuriyetçi ideolojinin ortaya çıkışını ve gelişmesini incelemektedir. Bu incelemede geleneksel tarihsel yöntem izlenmemiştir. Kemalist cumhuriyetçi ideolojinin Türk çağdaşlaşması üzerindeki işlevlerini açığa çıkarabilmek açısından gerekli olduğu ölçüde İmparatorluk dönemi anayasal monarşi anlayışına başvurmak ya da Türkiye Cumhuriyeti 'nin ilk on yıllık kurumsal gelişimini incelemek gerekli olmuştur. Cumhuriyetçi ideolojinin milliyetçilik, halkçılık, laiklik, devletçilik ve devrimcilik ilkeleri ile birlikte siyasal çağdaşlaşma olgusunu yönlendirmesi Dördüncü Bölüm' de ele alınmış tır. Bu bölüm, bu ilkelerin hem tek tek incelenmesine, hem de bir bütün olarak siyasal gelişme üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesine olanak sağlamıştır. Çağdaşlaşma süreci ile ideolojik ve siyasal bir eylem olarak başlayan Türk Devrimi' nin demokratik kurumların oluşumuna yol açması ve ekonomik ve toplumsal dönüşümler biçiminde kendini yenilemesi Sonuç Bölümü' nde ele alınmıştır.