Gender and occupational segregation in public organizations: A case study in Turkey

Abstract

ÖZET `KAMU ÖRGÜTLERİNDE TOPLUMSAL CİNSİYET VE MESLEKİ AYRIŞMA: TÜRKİYE'DE BİR ÖRNEK ÇALIŞMA` SALLAN, Songül Yüksek Lisans Tezi Tez Yöneticisi: Y. Doç. Dr. Yıldız Ecevit Eylül, 1991, 192 Sayfa Bu tezde kamu örgütlerinde `cinsiyet temelli meslek ayrışımı` olgusu incelenmektedir. Üç farklı yaklaşım işlevsele!, ekonomik ve kapitalist ataerki- ayrı ayrı tartışılarak, `kapitalist ataerki` yaklaşımı kadar istihdamı açıklayan en uygun yaklaşım` olarak ele alınmıştır. Çalışmanın amacı cinsiyet temelli mesleki ayrışmanın örgütsel süreçlerin yatay ve dikey boyutlarında nasıl ortaya çıktığını, kadın ve erkek çalışanların ücretlerinin farklılaşmasında ve yükselmelerinde toplumsal cinsiyetin nasıl bir rol oynadığını belirlemektir. Çalışma farklı meslek gruplarını ve iş bölümünü kapsayan, her gruptan iki örgütün seçildiği dört örgüt grubuna uygulanmıştır. Veriler biri kadın çalışanlara diğeri de yöneticilere iki görüşme formunun toplam 110 kişiye uygulanmasıyla elde edilmiştir. Kamu örgütlerinde cinsiyet temelli mesleki ayrışma farklı biçimlerde gözlenmektedir. Bunlardan biri yatay ayrışmadır: kadın çalışanlar bazı mesleklerde ve birimlerde, erkekler ise diğerlerinde yoğunlaşmaktadır.Dikey boyutta ise kadınlar örgüt hiyerarşisinin alt basamaklarında yoğunlaşırken, erkekler daha çok sorumluluk isteyen ve yönetim pozisyonlarında yer almaktadırlar. Yönetim pozisyonlarında erkeklerle karşılaştırıldıklarında, kadın yöneticiler orta düzey yönetici pozisyonlarda yoğunlaşmaktadırlar. Böylece, cinsiyet temelli işbölümü çalışanları belirli işlerde ve birimlerde yoğunlaştırmakta ve işlerin cinsiyete göre değerlendirilmelerine yol açmaktadır. Bu ise ataerkilliği içeren ideolojik bir süreçtir. Sonuç olarak ailesel sınırlılıklar ideolojisinin kadınların yükselme ve hizmetiçi eğitim olanaklarına tam katılımlarını etkilediği görülmektedir. Anahtar sözcükler: toplumsal cinsiyet, ayrışma, ayrımcılık, ataerki, uzman meslek, yarı uzman meslek, mesleki ayrışma. an vı

ABSTRACT GENDER AND OCCUPATIONAL SEGREGATION IN PUBLIC ORGANIZATIONS: A CASE STUDY IN TURKEY SALLAN, Songül M. S in Sociology Supervisor: Assist.Prof.Dr. Yıldız Ecevit September, 1991, 192 Pages In this thesis, the phenomenon of gender-based occupational segregation in public organization has been studied. Three different approaches -functionalist, economic and capitalist patriarchy- have been discussed separately, and capitalist patriarchy approach has been found more useful in explaining the employment of women. The aim of this study is to determine how gender - based occupational segregation occurs in vertical and horizontal levels, and how gender plays an important role in acquiring opportunities for advancement and determining wage differentials between men and women employees. The study has been made in four groups of organization, each containing two, organizations with different types of division of labour and occupational categories. For data collection, two different forms -one for women employees and one for managers- have been used and data obtained from 110 respondents;. Gender based occupational segregation has observed in public organizations in different forms. One of them is i i ihorizontal segregation that women are concentrated in some occupations and departments, and men in others. The other one is vertical segregation that women employees are often concentrated at the bottom of the organizational hierarchy while men are concentrated in management positions and in more responsible positions. In fact, in management positions compared to men, women managers concentrated on the middle level. Thus, the sexual division of labour situates employees in certain jobs and units, and evaluates jobs according to sex. This is an ideological operation owing to patriarchy. It can be concluded that the ideology of familial constraints influence women's full access to the advancement and training opportunities. Keywords: gender, segregation, discrimination, patriarchy, professional occupation, semi-professional occupation, occupational segregation. 3 V