The Impact of the economic policies on the survival strategies of the urban poor families in the post-1980 Turkey

Abstract

iv ÖZ 1980 SONRASI TÜRKİYE'DE UYGULANAN EKONOMİ POLİTİKALARININ KENT YOKSUL AİLELERİNİN GEÇİM STRATEJİLERİ ÜZERİNE ETKİSİ DEMİR, Erol Yüksek Lisans Tezi Tez Yöneticisi: Yrd.Doc.Dr. Yıldız ECEVIT Eylül, 1991, 179 Sayfa By araştırmada 1980 yılı sonrasında Türkiye'de uygulanan ekonomi politikaların kent yoksul ailelerinin geçim stratejileri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Türkiye 1980 yılında `24 Ocak istikrar tedfairleri`yle -ihracata yönelik`_ ekonomik modele uygun ekonomi politikaları uygulamaya başladı. 1980 sonrası uygulanan bu ekonomi politikaların en belirgin sosyo-ekonomik sonuçları, ortalama gerçek ücretlerde düşme, emek gelirlerinin toplam gelir içindeki payının azalması, artan nüfusa karşın istihdam alanında yetersiz gelişme ve devletin yaptığı sosyal hizmet harcamalarında görülen azalmadır. Bu koşullarda kent yoksulları geçimlerini nasıl sağlamaktadır? Kent yoksullarının yoğun olarak yaşadığı Ankara'nın Mamak ilçesinde yapılan alan araştırmasının bulguları göstermiştir ki ailelerde giderek daha fazla kişi çalışma hayatına katılmaktadır. Ek iş yapan aile reislerinde de artış vardır. Ancak aile üyelerinin işgücü piyasasında yaptıkları işlerin önemli bir kısmı enformal sektör işlerdir ve bu işlere genellikle 1980 sonrası başlanmıştır. Dolayısıyla denilebilir ki, 1980 sonrası ortalama gerçek ücretlerin düştüğü ve formel istihdam olanaklarının yetersizolduğu ortamda, aile üyeleri aile gelirini artırmak için, enformal sektör işlere yönelmektedirler. Akrabalar arasında yardımlaşma ve dayanışma, 1980 sonrası ekonomik zorluklar ortamında ailelerin geçimlerini kolaylaştırmaktadır. Konut yapımı, bore para alma, is bulma, yiyecek yardımı alma gibi geniş bir alanda yardımlaşma ve dayanışma ilişkileri vardır. Kent yoksul aileleri dayanıklı tüketim malları kullanmaya doğru bir eğilim içinde olsalar da tüketim harcamalarını kısmaktadırlar. Buna rağmen aileler devam eden bir borçlanma içine girmektedirler. Aileler tüketimlerinde elden geldiğince kendi kaynaklarını (emekgücü, hammadde) kullanmaya yönelmektedir ler. Yiyeceklerin hazırlanması ve konutun bakımı gibi geçimlik faaliyetler öncelikli aile kaynakları kullanılarak yapılmaktadır. Böylece geçimlik faaliyetler tüketim harcamalarını azaltma işlevini görmektedir. Sonuç olarak söylenebilir ki, kent yoksullarının uyguladıkları geçimi kolaylaştırıcı bu stratejiler onların yeniden-üretiminin maliyetini azaltmaktadır. Çalışan sınıf olarak kent yoksullarının yeniden-üretiminin maliyetinin azalması sermaye birikim sürecine katkıda bulunur ve `ihracata yönelik` bir ekonomik modelde ucuz emek-gücü sağlar. Anahtar Kelimeler : Ekonomi politikaları, kent yoksulları, geçim stratejileri, enformel sektör, geçimlik üretim

ii ABSTRACT THE IMPACT OF THE ECONOMIC POLICIES ON THE SURVIVAL STRATEGIES OF THE URBAN POOR FAMILIES IN THE POST- 1980 TURKEY DEMÎR, Erol M.S. in sociology supervisor: Assist. Dr. yıldız ECEVIT September, 1991, 1?9 pages. in the last decade, the implemented economic policies, which are being called `export-oriented`, resulted in the deterioration of income distribution and insufficient employment opportunities. Answering the question of how the urban poor survive in these conditions is the aim of this study. A field study, conducted in Mamak Ankara, has shown that the employment patterns of the urban poor have changed. The families tend to having mult i -earners. The ratio of the spouses and children engaged in the urban labour market has increased. A substantial ratio of these jobs are informal sector activities. Besides, the ratio of the head of the families working in a second job has increased in the last decade. The findings show that those members of the families employed in the informal sector usually joined the urban labour market in the post- 1980. These changes in the employment patterns of the families coincide with decreasing real wages and limited formal employment in the post- 1980. The urban poor families have mutual assistanceship with their kins, and such a solidarity makes their their life easier. Therefore, they try to maintain their socialİÜ ties with social groups such as their kins and co-villagers. a. They endeK/our- to reduce their consumption expenditures such as food, clothing, entertainment and the like. The families fend to use their own res, ources in processing food and maintaining house, so, such a wide range of subsistence activities contribute to the reducing of the expenditures. Keywords ```: Economic policies, the urban poor, survival strategies, informal sector, subsistence production