Organizational and institutional integration of the gecekondu dwellers into the organized urban structures in Ankara

Abstract

ÖZ ANKARA'DAKİ GECEKONDULULARIN ÖRGÜTLÜ KENTSEL YAPILARLA ÖRGÜTSEL VE KURUMSAL AÇIDAN BÜTÜNLEŞMESİ İNAL, Kemâl Yüksek Lisans Tezi Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Yakın ERTÜRK Ekim, 1992, 160 + XII sayfa Bu çalışmanın amacı, gecekonduluların örgütlü kentsel yapılarla örgütsel ve kurumsal açıdan bütünleşmelerinin düzey ve sürecini incelemektir. Çalışmada, bütünleşme sürecini belirlemede üç temel faktörün tamamlayıcı nitelikte olduğu varsayılmaktadır. Bağımsız değişkenler olarak dikkate alınan bu temel faktörler, kent merkezine uzaklık, kentte ikamet süresi, ve araştırma esnasında hane başkanının yaptığı işin tipidir. Araştırmanın temel problemi şudur: Gecekondulular örgütlü kentsel yapıları ne düzeyde kullanmaktadırlar? Bu soru yanıtlanmaya çalışılırken, çalışmada, yukarda belirtilen üç bağımsız değişkenin gecekonduluların kentle örgütsel ve kurumsal açıdan kentleşmelerine etkisinin olup olmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Ankara'nın iki gecekondu mahallesinde (Yenidoğan ve Hüseyingazi) yapılan alan çalışmasının bulgularına göre, gecekondulular kentsel örgüt ve kurumlardan çok düşük düzeyde yararlanmaktadırlar. Gecekonduluların örgütlü kentsel yapılarla olan bütünleşme kapasitesi, hanede kullanılan dayanıklı tüketim eşyaları ve kitle iletişim araçlarının kullanımı gibi diğer bazı bütünleşme alanlarına göre çok düşük çıktı. Çalışmadaki bulgulara dayanarak, ivgecekonduluların politik, toplumsal, ekonomik, idari, eğitsel, mali ve kültürel alanlarla ilgili kentsel örgüt ve kurumlara çok seyrek düzeyde katıldıkları gösterildi. Gecekonduluların kentsel örgüt ve kurumlar içinde en üst düzeyde kullandıkları örgütlü kentsel yapılar, sağlık örgütleri olarak bulundu. Çalışmadaki bulguları dikkate alarak vardığımız bir diğer sonuç da şudur: Yukarıda da belirttiğimiz üç bağımsız değişkenle örgütlü kentsel yapılara katılımın arasında anlamlı bir ilişkinin ortaya çıkmamasıdır. Üç bağımsız değişkenin örgütlü kentsel yapıların kullanımı üzerine olumlu yönde anlamlı bir etkisi bulunamadı. Gecekonduluların, formel (ikincil) ilişkilerden ziyade enformel (birincil) ilişkileri kullanmayı tercih ettikleri gözlendi. Herhangi bir güçlük ya da problemin üstesinden gelmek için, gecekondulular, gecekondu çevresindeki birincil ilişkilere, örgütlü kentsel yapılardan daha fazla başvurmaktadırlar. Böylece akraba, hemşehri ve komşularla kurulan birincil nitelikteki ilişkilerin kullanımı, örgütlü kentsel yapılara göre daha etkili bir var kalma ve bütünleşme mekanizması olarak ortaya çıkmaktadır. Sonuç olarak, gecekonduluların kentle bütünleşmesi, kentsel örgüt ve kurumlardan ziyade enformel ilişkiler çerçevesinde gerçekleşmektedir. Anahtar Sözcükler: Kentsel örgüt ve kurumlar (örgütlü '`kentsel yapılar), gecekondulu, örgütsel ve kurumsal bütünleşme, enformel sektör, formel ve enformel ilişkiler. Bilim Kodu: 211.01.01

ABSTRACT ORGANIZATIONAL AND INSTITUTIONAL INTEGRATION OF THE GECEKONDU DWELLERS INTO THE ORGANIZED URBAN STRUCTURES IN ANKARA İNAL, Kemâl M.S. in Sociology Supervisor: Assoc. Prof.Dr.Yakın ERTÜRK October, 1992, 160 + XII p^es The purpose of this study is to examine the level and process of organizational and institutional integration of the Gecekondu dwellers into organized urban structures. It is assumed in the study that three basic factors are implemental in determining the integration process. These basic factors, as independent variables, are distance to the city centre, duration of residence in the city, and type of the current work. The research question underlying the thesis is: To what extent do gecekondu dwellers /a% organized urban structures? In attemting to answer this question the study will try to determine the effect of independent variables in the organizational and institutional integration. The field study, carried out in two Gecekondu districts (Yenidoğan and Hiiseyingazi) in Ankara, has indicated that the Gecekondu dwellers have been utilizing the urban organizations and institutions at the lowest level. Their integration capacity into organized urban structures has appeared very low in comparison with the other areas of integration such as, the consumption of household durable goods, and the use of mass media. Based on the findings in our study, it has been in dicated that they have rarely participated in urban organizations and institutions such as special training courses, employmentagency, financial assistance chests, supermarkets, associations, political parties, trade unions, cooperatives, foundations, sport clubs, cinemas, theatres and so on. The highest integration rate of the Gecekondu dwellers has been found in health organizations. This implied that they are closely concerned with their health problems. Depending on the findings in the study, we have also concluded that In utilizing urban organizations and institutions, it has been shown that there is no significant correlation between the three independent variables and participation in organized urban structures. So there existed no significant impact of the three independent variables on the use of organized urban structures. It has been illustrated that the Gecekondu dwellers preferred to use informal (primary) relations rather than formal (secondary) relations or ways. In solving any difficulty or problem, they refer to close relations in the Gecekondu surrounding, much more than organized urban structures. So the use of close relations with kins, co-villagers and neighbours arising from kinship, and hometownership are more effective as survival and integrative mechanisms than organized urban structures. As a result, integration of Gecekondu dwellers into the city is materialized in the context of informal relationships, rather than organized urban structures. Keywords: Urban organizations and institutions (organized urban structures), the Gecekondu dweller, organizational and institutional integration, informal sector, formal and informal relations. Science Code: 211.01.01 III