An Analysis of Turkish daily press: event selection, text construction and news production

Abstract

oz TURK BASINI ÜZERİNE BİR İNCELEME: Konu Seçimi, Metin Kurgusu ve Haberin Hazırlanması İNAL, M. Ayşe Doktora Tezi, Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Raşit KAYA Eylül 1992, 188 sayfa Bu çalışmanın amacı, kitle iletişim araçlarını toplumsal gerçekliğin bir aynası olarak gören ve 'yansız' haberi 'gerçek' ile bir tutan, liberal çoğulcu yaklaşımın, haber metinlerinin temel özelliklerini ve haberlerin hazırlanma sürecini açıklamada yetersiz kaldığını göstermektir. Bu çalışmada haber inşa edilen bir ürün ve yapılanmış bir söylem olarak ele alınmıştır. Çalışmada Türk basınının yapısal özellikleri metinsel söylem ile yapılanmış haber hazırlama pratiklerini ilişkilendiren bir çerçeve içinde ele alınıp incelenmiştir. Bu çerçeve içinde haber hazırlama süreci birbirini takip eden üç aşama içinde ele alınmıştır: Birinci seçim süreci, hangi olguların haber olarak tanımlanacağının saptanması; saptanan olguların haber olarak yazımı; ikinci seçim süreci, yazılan haberlerden hangilerinin gazeteye gireceğinin saptanması. Haberin hazırlanma süreci, haber hazırlama pratikleri ile birleştirilerek yorumlanıp açıklanmıştır. Olgu seçimindeki benzeşmeyi göstermek amacıyla SABAH, MİLLİYET, HÜRRİYET, CUMHURİYET ve TERCÜMAN gazetelerinin tüm haber içeriği, içerik çözümlemesi ile incelenmiştir. İki özel olay tipi ile ilgili haberlerin -polis - adliye haberleri ve Türkiye'nin uluslararası örgütlerle ilişkilerini konu alan haberler- metinleri van Dijk'ın söylem çözümlemesi modeli uyarlanarak incelenmiştir. Bu konulardaki haberlerinhazırlanmasına katılan muhabirlerle derinlemesine görüşmeler yapılmış ve haber kuruluşlarındaki pratikleri bulunmaya çalışılmıştır. Sonuçlar, haberi yapılanmış bir söylem olarak ele alan ve bu söylemin ana özelliklerinin haber hazırlama pratikleri içinde oluştuğunu savunan görüşleri desteklemektedir. Bu çalışmaya göre haber söyleminin esas belirleyicileri konu seçiminde ve sunumda etkili olan haber değerleri, haber kaynakları ile süren yapılanmış ilişkiler ve örgütsel kontroldür. Sözü edilen pratikler içinde gazeteciler olguları tarihsel ve sosyal nedenlerinden koparmakta ve yapılanmış bir çerçeve içinde sunmaktadırlar. Anahtar Kelimeler: Kitle iletişim Teorileri, Kitle iletişim Araçları, Haber Yapımı, Haber Söylemi, Türk Basını. Bilim Kodu: 217.01.01 vı

ABSTRACT AN ANALYSIS OF TURKISH DAELY PRESS: Event Selection, Text Construction and News Production İNAL, M. Ayşe PhD in Administrative Sciences Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Raşit KAYA The aim of this study is to show that the pluralist understanding, which sees the mass media as the mirror of the social reality and equates 'unbiased' news with the 'truth' is insufficient to explain the fundamental characteristics of the news texts and the production of news. in this study news is hypotesised as a constructed material and a structured discourse. The structural characteristics of the Turkish daily press is analysed by constructing a frame to establish the relations between the textual discourse and structured practices of production. in this frame, news production process is scrutinized in three successive phases as primary event selection, definition of events in a story format and secondary selection of coverage. The production process is attempted to be comprehended in and through structured daily practices of production. in order to display the uniformity in event selection a content analysis is conducted on the coverage of the fıve majör national dailies, namely CUMHURİYET, MİLLİYET, TERCÜMAN, HÜRRİYET, SABAH. The textual discourse of two special event types -the poliçe news stories and the news on Turkey's relations with international organisations- is analysed in detail by adopting van Dijk's discourse analysis model. The reporters who have participated in the iiiproduction of these news stories are interviewed to discover the basic characteristics of the ongoing practices of production. The results supported the view that news is a constructed discourse whose basic structural characteristics are determined in the practices of production. The study revealed that the conventional nevvsvalues in story selection and presentation, the structured relations with the news sources, and the organizational control of the news are the main determinants of the news discourse. Within the practices of production the reporters isolate the events from their historical and social context and report the events within the pre-established frames. Keywords: Mass Communications Theories, Mass Media, News Production, News Discourse, Turkish Dailiy Press. ScienceCode: 217.01.01