Working women`s lives in a small town: a case study of Bulancak

Abstract

oz BİR KÜÇÜK KASABADA, ÇALIŞAN KADINLARIN YAŞAMI: BULANCAK ÜZERİNE ÖRNEK BİR ÇALIŞMA ELMAS, Şermin Yüksele Lisans Tezi, Sosyoloji Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Doç. Dr. F. Yıldız Ecevit Şubat, 1993, 226 sayfa. Bu tezde, Bulancak'ta işgücü piyasasına katılan kadınların nitelikleri ve karşılaştıkları problemler, `cinsiyet temelli iş ayrışımı ve ayrımcılık` olguları odak noktası alınarak incelenmektedir. Yedi farklı yaklaşım (işlevselci, statü edinme, neoklasik, işgücü pazarı ayrışması, tekelci kapitalizm, evişi tartışmaları ve kapitalist ataerki) ayrı ayrı tartışılarak, `kapitalist ataerki` yaklaşımı kadının işgücüne katılımım ve durumunu açıklayan en kapsamlı yaklaşım` olarak ele alınmıştır. Çalışmanın amacı, cinsiyet temelli iş ayrışımının, yatay ve dikey boyutlarda nasıl ortaya çıktığım, cinsiyet ayrımcılığının, kadın çalışanları düşük ücretli, iş güvenliği olmayan, olumsuz çalışma koşullarına yöneltmede nasıl bir rol oynadığım belirlemek tir. Çalışma, kasabada (Bulancak) belli başlı hizmet ve sanayi kuruluşları ile çalışan kadınların evlerinde yürütülmüştür. Bir görüşme formu hazırlanarak toplam 75 kişiye uygulanmış, katılımcı gözlem ve kadınların kendi yaşamlarıyla ilgili anlattıklarından edinilen bilgilerle veriler toplanmıştır. Kasabada işgücüne katılımda cinsiyet temelli iş ayrışması farklı biçimlerde gözlenmektedir. Bunlardan biri yatay ayrışmadır: kadın çalışanlar sınırlı bazı mesleklerde ve branşlarda, erkekler ise diğerlerinde yoğunlaşmaktadır. Dikey boyutta ise kadınlar örgüt hiyerarşisinin alt basamaklarında yoğunlaşırken, erkekler daha çok sorumluluk isteyen işlerde veya yönetim pozisyonunda ve teknik işlerde yoğunlaşmaktadırlar. Böylece, cinsiyet temelli işbölümü çalışanları belirli işlerde ve birimlerde yoğunlaşmaya zorlamakta ve işlerin cinsiyete göre tanımlanmasına yol açmaktadır. Kadını işgücü piyasasına eşit katılımdan mahrum eden, evde olduğu kadar iş gücünde de varlığını sürdüren ataerkil ideoloji, kadının neden sınırlı ve düşük ücretli işlerde, örgütsel hiyerarşinin alt basamaklarında yoğunlaştığını ve yükselme ve hizmet içi eğitim fırsatlarından tam olarak yararlanamadığını açıklayan ideoloji olarak karşımıza çıkmaktadır. Anahtar sözcükler: toplumsal cinsiyet, ayrışma, ayrımcılık, ataerki, uzman meslek, mesleki ayrışma, iş ayrışması. Bilim Dalı Sayısal Kodu: 211.01.01 iv

ABSTRACT WORKING WOMEN'S LIVES IN A SMALL TOWN: A CASE STUDY OF BULANCAK ELMAS, Şermin M.S. in Sociology Supervisor: Assoc. Prof. Dr. F. Yıldız Ecevit February, 1993, 226 pages. In this thesis, the characteristics and problems of women in the labour force of Bulancak, with particular focus on job segregation and discrimination by gender has been studied. Seven different approaches (functionalist, status attainment, neo classical, labour market segmentation, monopoly capitalism, domestic labour debates, capitalist patriarchy) have been discussed seperately, and capitalist patriarchy approach has been found more inclusive in explaining the participation and situation of women within the labour force. The aim of this study is to determine how gender-based job segregation occurs vertically and horizontally; and how gender plays an important role in acquiring low pay, job without security and poor, working conditions. The study has been carried out in basic service and industrial organizations as well as in women's houses in the town (Bulancak). For the data collection, an interview form was prepared, participant observation and life history techniques were utilized, and data obtained from total of 75 respondents. Gender based occupational segregation has been observed in the labour force of the town in different forms; horizontal segregation were women are concentrated in a narrow range of occupations and departments and men in others. Vertical segregation were working women are often concentrated at the bottom of the organizational hierarchy while men are concentrated in management or more responsible positions and technical jobs. Thus, the traditional division of labour between the sexes, represents a constraint in order to situate working female and male in certain jobs and departments, and describes jobs according to sex. It is the patriarchal ideology within the labour market as well as at home, which denies women equal access to certain jobs this explains why women are concentrated in the low paid sector, at the bottom of the organization! hierarchy and fail to gain full access to advancement and training opportunities. Keywords: gender, segregation, discrimination, patriarchy, professional occupation, occupational segregation, job segregation. Science Code: 211.01.01 m