Mass media in the politics of a developing Muslim society Pakistan: 1970-1990

Abstract

ÖZET GELİŞEN MÜSLÜMAN TOPLUMUN POLİTİKASINDA KİTLE İLETİŞİMİ PAKİSTAN: 1970-1990 Shakil Akhtar Doktora, Sosyoloji Bölümü Danışman, Prof.Dr. Bahattin AKŞİT Eylül, 1994.523.. Sayfa Bu tez -sömürge döneminde yaratılmış politik temel- 'asalak toprak sahipliği'nin olan etkisi altında işlenmiş 'hareketsizlik sendromu' içindeki Pakistan'da iletişim söyleminin doğasını ve rolünü incelemektedir. Tez, toprağa hakim olmanın ve sahip olmanın Pakistan'ın politik kültürünün temellerini oluşturduğunu öne sürmektedir. Bu, toprağa sahip olanın, onu yönetmeye hakkı olduğu ve toprağı yönetenin de ona sahip olması gerektiği anlamına gelir. Bu tez Pakistan'daki ulemaya, gazetecilere ve üniversite öğretmenlerine yöneltilen ayrıntılı bir ankete verilen 112 yanıtın istatistik çözümlemesi, ayrıca 1970-1990 arasında meydana gelen ve dönemlerine damgalarını vurmuş sekiz politik olayla ilgili iletişim metinlerinin (dört Pakistan gazetesinden yaklaşık 1300 alıntı) söylem çözümlemesi yoluyla incelenmesi sonucunda kitle iletişiminin, politikanın ve dinin rol ve yerinin yöneten seçkinlerce belirlendiğini, bu kurumların o seçkinlerin çıkarlarına aşın saygılı kaldıklarını gösterir. Asalak toprak sahipliğinin ve onun üzerine kurulu sosyo-politik sistemin kültürel viözellikleri toprak sahipleri, askeri idare ve sivil idare arasındaki gayriresmi güçbirliği sonucunda kuvvetlenmiş ve süreklilik kazanmıştır. Bu güçbirliği çoğu zaman onların değişikliğe karşı düşüncelerini paylaşan gelenekselci ulema tarafından da desteklenmiştir. Orta ve alt orta sınıf çıkarlarının sahip kitle iletişim araçları ve entellektüeller, statükonun 'serbest değişkenleri' olarak adlandırılırlar; fakat onlar da mevcut düzenin ezici üstünlüğü karşısında kısa süreli çıkarlarının yöneten seçkinlerin tarafında olduklarında daha iyi karşılandığının farkındadırlar. Bu tez iletişim söyleminin sıkıştığı, iletişime bağımsız bir varoluş tanınmadığı ve iletişimin yetkeye aşın saygılı politik söylemini kendi kimliğini ve varlığını kaybetme pahasına teşvik ettiği durumları açıklayan yaygın iletişim kuramlarının doğruluğunu sorgulayarak kuramsal katkıda bulunmaktadır. Tez politik olayların toplumbilimsel çözümlemesini ve kitle iletişimin bu olayların sınırlarını ve yönünü şekillendirmedeki rolünü irdelemektedir. Tezde irdelenen konular; iletişimin kendine yüklediği 'dördüncü alan' rolünü nasıl oynadığı, iç ve dış engellerin onların politik ürününü nasıl belirlediği, temeli iyi oluşturulmamış demokratik normların ve göreceli olarak zayıf kurumsal temelin değişik rejimlerin iletişimdeki politik söylem sürecini nasıl etkilediği, yönettiği, baskı altında tuttuğu ve kontrol altına aldığıdır. Bu çerçevede, süreçler, ilişkiler ve politik kitle iletişiminin yapılan ortaya çıkarılmıştır. Bu noktayı örneklendirmek üzere kültürler arası bağlamda kitle iletişimin Vllkısa, karşılaştırmalı bir incelemesi verilmiştir. Burada Türk, Amerikan ve Pakistan gazetelerinin politik kültürden dolayı nasıl farklılaştığı gösterilmiştir. Anahtar Sözcükler: Pakistan, Kitle iletişim, Politika, Din, Söylem Çözümlemesi, Asalak Toprak sahipliği, Hareketsizlik Sendromu, Statüko Etmenleri, Değişiklik cephesi. Bilim Kodu: 211.03.01. vııı

ABSTRACT MASS MEDIA IN THE POLITICS OF A DEVELOPING MUSLIM SOCIETY PAKISTAN: 1970-1990 Shakil Akhtar Ph. D.# Department Of Sociology Supervisor: Prof. Bahattin Aksit September 1994, 623 Pages This thesis analyzes the nature and the role of * arrested media discourse' in Pakistan in the overall * immobility syndrome' wrought under the impact of * parasitic landlordism' - an anachronistic political basis created during the colonial period. The thesis argues that land possession and land ownership constitutes the basis of Pakistan's political culture. It means that he who owns the land deserves to rule it, and he who rules the land must own it. Through statistical analysis of 112 responses to a detailed questionnaire addressed to the ulama, journalists and university teachers in Pakistan, and through discourse analysis of media texts (about 1300 press clippings from four Pakistani newspapers) related to eight epoch making political events which occurred during 1970-1990, the thesis demonstrates that the role and place of the mass media, politics 111and religion is defined by the ruling elite and they remain subservient to their interests. The cultural ethos of parasitic landlordism and the socio-political system founded on it, has been strengthened and perpetuated through an informal alliance between the Landlords, the Military, and the Civil bureaucracy. The alliance has been often supported by the traditionalist Ulama who share their interest of resistance to change. The latent forces of change which consist of the modernists, the religious revivalists, and the merchant/ industrialists have failed to assert themselves in any meaningful way, so far. The mass media and the intellectuals are called the *free floaters' of the polity whose middle and lower middle class interests lie with the agents of change, but in the face of overwhelming power of the agents of status quo they find their immediate interests better served by siding with the ruling elite. The thesis makes theoretical contribution by questioning adequacy of the prevalent media theories to account for a situation where media discourse is ^arrested', media is denied existence as an * independent entity', and promotes political discourse of subservience at the cost of its own identity and entity. The thesis develops a sociological analysis of political events, and the role of mass media in shaping the contours and the dynamics of these events; how the media played its self- assumed role of the * fourth estate'; how internal and external IVconstraints determined their political output; how in the absence of well founded democratic norms and due to relatively weak institutional basis, different regimes have influenced, manipulated, pressurized, and controlled the process of political discourse in the media. Within this framework, the processes, relationships, and structures of political mass communication have been brought out. To illustrate this point a brief comparative account of mass media in cross cultural context has been given, showing how the Turkish, American and Pakistani newspapers are different because of difference in political culture. Keywords: Pakistan, Mass Media, Politics, Religion, Discourse Analysis, Parasitic Landlordism, Immobility Syndrome, Agents of Status quo, Forces of Change. Science Code: 211.03.01