A Study on the ideology of basic science: Academic communities of chemistry and biology

Abstract

öz TEMEL BİLİMLER İDEOLOJİSİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA: BİYOLOJİ VE KİMYA AKADEMİK TOPLULUKLARI ÖZHAN, Deniz R. Yüksek Lisans Tezi, Sosyoloji Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Hasan Ünal Nalbantoğlu Şubat, 1994, 146 sayfa Bu çalışmanın amacı, bilim adamlarının pratiklerinden gelen inanç ve düşünce sistemleri üzerine bilgi edinmektir. Bu doğrultuda, ideoloji ve bilim kavramları ve kimi felsefecilerin fiziko-kimya ve biyoloji bilimleri ve bilim adamlarının kendiliğinden felsefesine ilişkin tezlerine dayandırılan bir teorik çerçeve hazırlanmıştır. Bu temel, Türk bilim adamlarının bilim üzerine düşünceleri üzerine yapılmış kısa bir araştırma ile de desteklendirilerek bir anket hazırlanmasında kullanılmış ve bu anket 1993 Kasım ayında ODTÜ Kimya ve Biyoloji bölümleri akademisyenlerine sunulmuştur. Çalışmanın ampirik bölümünden elde edilen bulgulara dayanarak temel bilimlerin evrenselliğine, bilimin tarafsızlığına, bilime verilen değer ile toplumun refah düzeyi ilişkisine, bilimin bilimdışı çevrelerden özerk olması gereğine ve araştırmanın önemine inanç gibi fikirlerden oluşan genel bir bilim ideolojisinin varlığından söz edilebilir. Ancak, salt bilim üzerine alınan görüşlerin, değişik bilim dallarına göre farklılıklar gösterdiği de gözlenmiştir. Sonuç olarak, bilimsel çalışmanın alanına ve pratiğinin şekline, başka deyişle bilim pratiğinin nesnel koşullarına bağlı olarak değişkenlik gösteren değişik bilim ideolojilerinin olduğu ortaya konmaktadır. Anahtar Kelimeler: İdeoloji, Bilim, Bilim İdeolojileri, Bilim Adamının Kendiliğinden İdeolojisi. Bilim Dalı Sayısal Kodu: 211.01.01 iv

ABSTRACT A STUDY ON THE IDEOLOGY OF BASIC SCIENCE: ACADEMIC COMMUNITIES OF CHEMISTRY AND BIOLOGY ÖZHAN, Deniz R. M.S. in Sociology Supervisor: Assoc. Prof: Dr. Hasan Ünal Nalbantoğlu February, 1994, 146 pages This study aims to understand the systems of belief and ideas of scientists obtained from the practice of scientific work. A theoretical framework is composed, based on the notions of ideology and science, together with concepts proposed by certain philosophers on the physico-chemical and biological sciences, including their views on the spontaneous philosophy of scientists that results from their practice. This background is supplemented with a short survey of the ideas of Turkish scientists on science, which is used in the preparation of a questionnaire, presented to academicians of the Departments of Biology and Chemistry of METU in November 1993. Supported by the findings of the empirical part of the research, it is proposed that there is a general ideology of science which includes beliefs in the universality of basic science, in the relation between the value given to science and the prosperity of a society, the autonomy of science from extrascientific spheres, in the importance of research and in the objectivity of science. It is further proposed, however, that there are different ideologies of science for different scientific disciplines, depending on the material conditions of the practice, including the type of practice undertaken. Keywords: Ideology, Science, Ideologies of Science, Spontaneous Ideology of Scientists Science Code: 211.01.01 in