İmam-hatip lisesi meslek dersleri öğretmenlerinin mesleki problemleri

Abstract

Bu araştırmada İmam-Hatip Liselerinde görev yapmakta olan meslek dersleri öğretmenlerinin görevlerini en iyi şekilde yapmalarını engelleyen faktörler bazı değişkenler açısından karşılaştırmalar yapılarak incelenmiştir. Araştırmada, gerek meslek dersleri öğretmenlerinin meslekî problemleriyle ilgili sorular, gerekse bağımsız değişken olarak alınan kişisel bilgiler, araştırmacı tarafından hazırlanan anket sorularıyla elde edilmiştir. 10'u açık uçlu olmak üzere 53 soru sorulmuş, bunlardan 4'ü araştırmanın bağımsız değişkenleri olarak alınmıştır. Araştırmanın evrenini Samsun il ve ilçelerindeki İmam-Hatip Liselerinde görev yapan 199 meslek dersleri öğretmeni, örneklemıni ise Samsun merkez, Alaçam, Bafra, Çarşamba, Havza, Ladik, Terme, Vezirköprü İmam-Hatip Liselerinde görev yapmakta olan meslek dersleri öğretmenlerinden seçkisiz örnekleme yoluyla seçilen 125 öğretmen oluşturmuştur. Anketlerden elde edilen veriler elle değerlendirilmiş, elde edilen sonuçlar ayrı ayrı tablolar halinde gösterilmiştir. Böylece elde edilen bilgiler Bulgular bölümünde SO tabloda gösterilmiş, tablolarda % ve157 frekansları gösterilerek önemli görülen sonuçlar her tablonun altında yorumlanmıştır. Araştırmada anket sorularıyla ilgili olarak elde edilen bulgular özet olarak aşağıda verilmiştir: 1. Meslek dersleri öğretmenlerinin çoğunluğu meslekî açıdan kendilerini yeterli görmektedirler. 2. Meslek dersleri öğretmenlerinin yetersizlik alanı olarak daha çok alan bilgisi, ikinci olarak genel kültür görülmektedir. 3. Meslek dersleri öğretmenlerinin çoğunluğuna göre alan bilgisindeki eksikliğin giderilmesi için girdikleri her ders için branşlaşmaya gidilmelidir. 4. öğrtmenlerden bazılarının aralarında ekonomik nedenlerden ve zihniyet farklılığından dolayı işbirliği, diyalog eksikliği, irtibaksızlık ve uyuşmazlık bulunmaktadır. 5. Meslek dersleri öğretmenlerinin haftalık ders saati yükü çoğunun fazladır. 6. Meslek dersleri öğretmenlerinin çoğunun maaşları geçimlerine yetmemektedir. Onlar bu açığı veresiye, taksitli alışveriş ve borçlanarak kapatmaya çalışmaktadırlar. 7. Çoğunluğun ekonomik durumun iyi olmamasından dolayı kendilerini eğitim ve öğretime verememeleri söz konusudur. 8. Rehberlik çalışmalarını da çoğunluk kısmen yürütmeye çalışmaktadır.158 9. Meslek dersleri öğretmenleri çoğunlukla öz denetime dayalı, hoşgörü-sevgi-saygı şeklindeki disiplin yöntemine başvurmaktadır. 10. Meslek dersleri öğretmenlerinin çoğunluğuna göre, öğrencilerin meslek dersleri için gerekli ön bilgi ve becerileri yetersizdir. 11. öğrencilerin mezun olduktan sonra Diyanet'te görev alamamaları, üniversite sınavlarında ve öğreniminde gerekli olmadığı düşüncesiyle meslek derslerine karşı ilgileri kısmen yeterlidir. 12. Meslek dersleri öğretmenlerinin çoğunluğu öğrencilerini kısmen yeterli düzeyde yetiştirebilmektedir. 13. Yönetmeliklerin, kitapların sık sık değişmesi eğitim ve öğretimi ve öğretmenlerin çoğunu olumsuz etkilemektedir. Yeni kitaplara ve yönetmeliklere uyum problemleri ortaya çıkmakta, fakir öğrenciler yeni kitapları genellikle alamamaktadırlar. 14. Meslek dersleri öğretmenlerinin çoğunluğuna göre diğer meslek liselerine tanınan imkanlar İmam-Hatip Liselerine tanınmamaktadır. 15. Meslek dersleri öğretmenlerinin çoğunluğuna göre, meslek derslerinin müfredatı yeniden düzenlenmelidir. 16. Meslek dersleri öğretmenlerinin çoğuna göre, mesleki formasyon göz önünde bulundurularak kaynaklara dayalı, bilimsel ve güncel olarak yeniden düzenlenmelidir.159 17. Meslek dersleri öğretmenlerinin çoğunluğunun yönetimden giderilmesini istedikleri olumsuzluklar vardır. Bunlar eğitim politikasıyla ilgili, politik baskılarla ilgili, öğretmenlerin devamlı düşen sosyal statüleri ile ilgili, ehil olmayanların, meslek dersleri öğretmeni olmayanların okul yönetimlerine getirilmesidir. 18. Meslek dersleri sayısının çok olması branşlaşmayı gerektirmektedir. Branşlaşma İlahiyat Fakültesi programında zorunlu dersler tespit edilerek seçmeli dersler yoluyla sağlanmalıdır. 19. Meslek dersleri öğretmenlerinin çoğunluğuna göre hitabet ve meslekî uygulama dersinin müfredatı zenginleştirilmelidir. Kız öğrenciler için ayrı müfredat çalışmaları yapılmalıdır. 20. Öğretmenlerin çoğunluğuna göre İmam-Hatip Liselerinin tanıtımı faaliyetleri kısmen yeterlidir. 21. öğretmenlerin çoğunluğuna göre okulların fizikî imkanları yetersizdir. 22. öğretmenlerin çoğunluğuna göre sınıflarda öğrenci mevcudu fazladır. 23. Öğretmenlerin çoğunluğuna göre öğrenci kalabalıklığından dolayı öğrencilerle yeterince ilgilenilememekte, disiplin problemleri ortaya çıkmakta, eğitimin kalitesi düşmektedir. 24. öğretmenlerin çoğunluğuna göre, meslek dersleri kitapları hazırlanırken modern öğretim teknikleri kullanılmamaktadır.160 25. öğretmenlerin çoğunluğuna göre eğitimle ilgili ve öğretmenlere yönelik yayınlar yetersizdir. 26. Meslek dersleri öğretmenlerinin çoğunluğu `çok seyrek` (eğitimle ilgili, kendi alanlarıyla ilgili ve diğer) yayınlan takip edip okuyabildiklerini belirtmişlerdir. 27. Araştırmada elde edilen bulgular doğrultusunda, İmam- Hatip Lisesi meslek dersleri öğretmenlerinin görevlerini en iyi şekilde yapmalarını engelleyen faktörlerin giderilmesi ve kendilerine mesleklerinde daha yeterli ve başarılı olabilmeleri için fikir alınabilecek ve uygulanabilecek çeşitli öneriler sunulmuştur.