Causal attributions concerning his/her success/failure at breadwinning/homemaking tasks: A Developmental analysis of elementary school children and comparisons with university students

Abstract

öz KADININ VE ERKE?İN PARA KAZANMA VE EV İŞLERİNDEKİ BAŞARI VE BAŞARISIZLI?INA İLİŞKİN NEDENSEL YÜKLEMELER: İLKOKUL ÇOCUKLARINA İLİŞKİN GELİŞİMSEL BİR İNCELEME VE ÜNİVERSİTE Ö?RENCİLERİ İLE KARŞILAŞTIRMA UNGAN, Ülkü Yüksek Lisans Tezi, Psikoloji Bölümü Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Olcay İmamoğlu HAZİRAN, 1995, 91 sayfa. Bu çalışmada, kadının ve erkeğin ev işleri ve para kazanılan işlerdeki başarı ve başarısızlıklarında algılanan yetenek, çaba, işin zorluğu ve tesadüf faktörlerinin değerlendirilmesine bakılmıştır. Araştırmanın örneklemi 198 ilkolul öğrencisi (ortalama yaş= 9.14) ve 126 üniversite öğrencisinden (ortalama yaş= 18.7) oluşmaktadır. Deneklerden İmamoğlu'nun (1992) orijinal çalışmasında kullanılan senaryolar verilerek ilgili sorulara dört basamaklı ölçek üzerinde cevap vermeleri istenmiştir. Senaryolar, bir kadın veya erkeğin ev işlerinde veya para kazanılan işte başarılı veya başarısız olduğu durumları içermektedir.Veriler 2 (sonuç) X 2 (işi yapanın cinsiyeti) X 2 (işin türü) X 2 (odak) X 2 (kararlılık) deseninde son dört faktörde tekrar ölçümler olmak üzere ANOVA ile analiz edilmiştir. Gelişimsel açıdan da 2 (okul yaşı) X 2 (sonuç) X 2 (işi yapanın cinsiyeti) X 2 (işin türü) X 2 (odak) X 2 (kararlılık) deseninde ANOVA ile ilkolul ve üniversite örneklemi karşılaştırılmıştır. Sonuçlar, ilkokul öğrencileri tarafından, işi yapan kişinin cinsiyetinin önemi olmadan, para kazanılan işlerin kadınlar ve erkekler için benzer değerlendirildiğini, ancak ev işleri sözkonusu olunca değerlendirmelerin hem işi yapan kişinin cinsiyeti hem de alınan sonuca göre değiştiğini göstermiştir. Gelişimsel açıdan bakıldığında bulgular, ilkokul örneklemi için ilgili kaıpyargılarda azalma göstermemekle birlikte üniversite örneklemi ile karşılaştırıldığında yaş ilerledikçe kalıpyargıların azaldığına işaret etmektedir. Sonuçlar, nedensel yükleme ve bu yükleme tarzının toplumsal cinsiyet kalıpyargıları ile ilgili fonksiyonları ve gelişimsel göstergeleri açısından tartışılmıştır. Anahtar Sözcükler: Ev İşleri, Para Kazanılan İş, Cinsiyet Rolleri, Yükleme. vı

ABSTRACT CAUSAL ATTRIBUTIONS CONCERNING HIS/HER SUCCESS/FAILURE AT BREADWINNING/HOMEMAKING TASKS: A DEVELOPMENTAL ANALYSIS OF ELEMENTARY SCHOOL CHILDREN AND COMPARISONS WITH UNIVERSITY STUDENTS UNGAN, Ülkü M.S., Department of Psychology Supervisor: Prof. Dr. Olcay İmamoğlu JUNE, 1995, 91 pages. The perceived levels of ability, effort, task difficulty and chance in case of success and failure of male and female performers in the breadwinning and homemaking tasks (basic family tasks) were examined. Subjects were 198 elementary school students from Halide Edip Adıvar Primary School with a mean age of 9.14 and 126 university students from METU, with a mean age of 18.7. Respondents were asked to respond to scenarios used in the original study of İmamoğlu (1992). In these scenarios a male or female target was either successful or unsuccessful at either breadwinning or homemaking. The data were analyzed by ANOVA for 2 (outcome) X 2 (target sex) X 2 (type of task) X 2 (locus) X 2 (stability) factorial design with repeated measures on the last four variables. Developmental trends were examined by comparison of elementary school and university samples in the 111form of 2 (school age) X 2 (outcome) X 2 (target sex) X 2 (type of task) X 2 (locus) X 2 (stability) factorial design with repeated measures on the last four variables. Results indicated that regardless of the sex of the performer outcomes at breadwinning were evaluated similarly by both male and female elementary school students. In sharp contrast to this, judgements about homemaking varied significantly depending upon the sex of the performer and the outcome. The developmental aspects of this study, did not show any significant age effect for the elementary school sample, but the results of the comparison of elementary school and university sample showed that early formed gender stereotypes weaken as development proceeds. The results of this study were discussed with reference to the causal attribution theory, the functions of this attributional style in relation to gender stereotypes and developmental implications. Keywords: Breadwinning, Homemaking, Gender Role, Attribution. IV