Distinguishing deterministic and stochastic seasonal components in Turkish macroeconomic series

Abstract

öz TÜRK MAKRO ZAMAN DİZİLERİNDE RASSAL VE DETERMİNİSTİK MEVSİMSELÜ?İN AYRIŞTIRILMASI KESRİYELİ, Mehtap Yüksek Lisans Tezi, İktisat Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Haluk Erlat Eylül, 1995, 80 Sayfa. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'deki bir grup makroekonomik değişkenlere ait üçer aylık serilerdeki rassal ve deterministik mevsimsel I iğin ayrıştırılmasıdır. incelemede mevsimsellik iki biçimde değerlendirilmiştir. İlk olarak,her değişkenin rassal bir mevsimsel durağanlığa sahip olmadığı hipotezi bazı mevsimsel birim kök testleri ile sınanmıştır. Bütünleşme derecesinin belirlenmesinden sonra, kısa dönemli hareketlerde yoğunlaşabilmek için, her serideki trend bileşeni önceki aşamada öngörülen fark alma derecesi uygulanarak ayrıştırılmıştır. Bundan sonra, rassal ve deterministik mevsimselliklerin ayrıştırılmaları, mevsimsel kukla değişken ve mevsimsel gecikmeli değerlerin yer aldığı genel bir denklemde, kukla değişken ve gecikmeli değerlerin anlamlılığının sınanması yoluyla yapılmıştır. Anahtar Kelimeler. Mevsimsellik, mevsimsel birim kök, mevsimsel bütünleşme, rassal mevsimsellik, deterministik mevsimsellik. iv

ABSTRACT DISTINGUISHING DETERMINISTIC AND STOCHASTIC SEASONAL COMPONENTS IN TURKISH MACROECONOMIC SERIES KESRİYELİ, Mehtap M.S. in Economics Supervisor: Prof. Dr. Haluk Erlat September, 1995, 80 Pages. The purpose of this study is to distinguish deterministic and stochastic seasonality in quarterly observations for a range of macroeconomic variables for Turkey. This analysis considers seasonality in two ways. First, seasonal unit root tests are performed to determine whether the seasonal component of each variable exhibits stochastic non-stationarity. After determining the order of integration, the trend component of each series is removed through the appropriate level of non-seasonal differencing in order to concentrate on short run movements. After that, distinguishing between deterministic and stochastic seasonality is made by testing the significance of seasonal dummy variables and seasonal lags in a general equation where both seasonal dummies and lags are included. Key Words: Seasonality, seasonal unit root, seasonal integration, stochastic seasonality, deterministic seasonality. II!