Life statisfactions and attitudes of Turkish institutionalized elderly toward institutional living in high and low quality institutions

Abstract

ÖZ TÜRKİYE'DE YÜKSEK VE DÜŞÜK KALİTEDEKİ KURUMLARDA YASAYAN YASLILARIN YASAM DOYUMLARI VE KURUMDA YASAMAYA ILISKIN TUTUMLARI KILIÇ, Nevin Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Psikoloji Anabil im Dalı Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Olcay Imamoglu Şubat, 1995, 80 sayfa Bu çalışmada, kurumlarda yaşayan Türk yaşlılarının yaşam doyumları ve kurumda yaşamaya ilişkin tutumlarının kurumların kalitesine göre nasıl farklılaştığı araştırılmıştır. örnek 1 em yüksek ve düşük kalitedeki kurumları temsil eden 5 ayrı Kurumda yaşayan 106 yaşlıdan oluşmuştur. Imamoglu ve Imamoglu'nun (1992a; 1992b; Imamoglu ve dig., 1993) yaşlılık çalışması projesinde kullanılan mülakat formu uyarlanmış, 30 maddelik bir mülakat formu olarak örnekleme uygulanmıştır. Genel amaçlara ek olarak kurumda yaşamaya ilişkin doyum, kontrol duygusu, kuruma yerleşme biçimi (kendi isteği ile/çaresizlikten), kurumun farklı özelliklerine atfedilen önem derecesi ve özlenen yaşam mekanı/ortamı ile ilgili farklılıklar kurum kalitesi ve cinsiyet açısından incelenmiştir.Elde edilen sonuçlara göre, yüksek kalitedeki kurumlarda yaşayan yaşlıların yaşam doyumları, kurumda yaşamaktan memnuniyetleri ve kontrol duyguları düşük kalitedeki kurumlarda yaşayan yaşlılardan daha yüksek bulunmuştur. Ayrıca, yüksek kalitedeki kurumlarda yaşayan yaşlılar kurum yaşantısını kendi istekleri doğrultusunda tercih ettiklerini diğerlerinden daha fazla ifâde etmişlerdir. Kurumun sağladığı hizmet ve imkanlara yüksek kalitedeki kurumlarda yaşayan yaşlılar tarafından daha fazla önem verilmiş, `şimdi yaşadığı yer` özlenen ve istenen yasam mekanı olarak yüksek kalitedeki kurumlarda yaşayan yaşlılar tarafından daha fazla tercih edilmiştir. Elde edilen cinsiyet farklılıklarına ilişkin sonuçlara göre, kadınların yaşam doyumları ve kurumda yaşamaya ilişkin tutumları erkeklerden daha yüksek bulunmuş; kuruma kendi istekleri doğrultusunda geldiklerini erkeklerden daha fazla ifade etmişlerdir. Ayrıca, kadınlar kurumda `birlikte olduğu insanlara` erkeklerden daha fazla önem atfetmektedirler. Ek olarak, değişkenler arasındaki ilişkiler ve demografik değişkenlere il işkin sonuçlar da incelenmiştir. Sonuçlar literatür bulguları çerçevesinde tartışılmaktadır. Anahtar sözcükler: Yaşlılar, kurum kalitesi, yaşam doyumu, kurumda yaşamaya ilişkin tutumlar, kontrol duygusu. Bilim dalı sayısal kodu: 210.02.01 VI

ABSTRACT LIFE SATISFACTIONS AND ATTITUDES OF TURKISH INSTITUTIONALIZED ELDERLY TOWARD INSTITUTIONAL LIVING IN HIGH AND LOW QUALITY INSTITUTIONS KILIÇ. Nevin M.S. in Social Psychology Supervisor: Prof. Dr. Olcay Imamoglu February, 1995, 80 pages The present resarch investigated differences in life satisfactions and attitudes of the Turkish institutionalized elderly toward institutional living as a function of institutional quality. Gender differences were also considered. Respondents were 106 residents living in five different institutions in Istanbul representing high and low quality institutions. Subjects were given a 30-item interview form which was adapted partly from the project of Imamoglu and Imamoglu (1992a, 1992b, Imamoglu et al., 1993). In relation to general aim, institutional satisfaction, feeling of control, nature of relocation, attributed importance to different aspects of institutions, and ideal living places of the elderly were also explored as a function of institutional quality and gender. Results indicated that the elderly living in high quality iiiinstitutions were more satisfied with their lives and institutions, felt more control over their lives, reported more voluntary relocation, gave more importance to the services and facilities provided by the institution, and rated their `current living places` as an ideal living condition more than the elderly living in low quality institutions. Gender differences revealed that women were more satisfied with their lives, had more positive attitudes toward institutional living, reported more voluntary relocation, and attributed more importance to the `people` in their living environment than men. Background variables were also considered. The results of the study were discussed in terms of quality differences, gender differences, and relationship between variables in relation to the literature. Keywords: Elderly people, institutional quality, 1 ife satisfaction, and attitudes toward institutional living, feeling of control. Science Code: 210.02.01 IV