Modernization and spatial practice in early republica Ankara: The Hazi form and the Ataturk Boulevard

Abstract

öz ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ ANKARA'SINDA MODERNLEŞME VE MEKANSAL PRATİK: GAZİ ÇİFTLİĞİ VE ATATÜRK BULVARI Akyürek, Göksün Yüksek Lisans, Mimarlık Tarihi Bölümü Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Belgin Turan Şubat 2000, 177 sayfa 29 Ekim 1923'te kuruluşunun hemen sonrasında, Türkiye Cumhuriyeti hayatın tüm alanlarını kapsayan bir yeniden düzenleme sürecine tabi tutulmuştur. Bu girişimin mekandaki karşılığı ise, öncesinde Orta Anadolu'da kırsal bir kasaba olan Ankara'da yeni bir başkent yaratılması idi. Bu çalışma, öncelikle millet için 'yeni bir başlangıcı' simgeleyen yeni bir başkent yaratılmasının önemini incelemektedir. Bu yeni başlangıç fikri, daha önceden başlamış olan modernleşme sürecini, devleti ve sosyal hayatı kapsayan yapısal reformlara paralel olarak mekanı yeniden düzenleme hareketini içeren bütün bir projeye dönüştürmüştür. Bu çalışmada, modern bir toplum fikrinin mekana yansıtılması, fikirlerin bu mekansal pratik esnasında sürekli olarak yeniden şekillendiği deneysel bir süreç olarak kabul edilmiştir. Dördüncü ve beşinci bölümler, Ankara'nın modernleşme fikriyle beraber yeni mekansal pratikler içeren örnek bir alan olduğunu düşünerek, modern bir hayat kurma fikirlerinin kentten iki örnek üzerinde nasıl deneyimlendiğini inceler. Ankara'nın bu iki örnek alanı, Gazi Çiftliği ve Atatürk Bulvarı, modernitenin erken Cumhuriyet bağlamında nasıl yorumlandığını tanımlamaya yardımcı olan yeni yaşam pratikleriyle beraber mekansal tarihlerinin gösterilmesi için gözlemlendi. Temel olarak, bu çalışma Türkiye'de modernleşme ile paralel olarak fikirlerin ve onların mekanda gerçekleştirilmesi sürecinin karşılıklı etkileşimini gözlemleme deneyimi önermektedir. Anahtar kelimeler: Mekansal Pratik, Sosyal Düzenleme, Modernleşme iv

ABSTRACT MODERNIZATION AND SPATIAL PRACTICE IN EARLY REPUBLICAN ANKARA: THE GAZİ FARM AND THE ATATÜRK BOULEVARD Akyürek, Göksün M.A., Department of History of Architecture Supervisor Assoc. Prof. Dr. Belgin Turan February 2000, 177 pages Following its foundation on October 29, 1923, the Republic of Turkey was subjected to a process of re-organization which comprised all fields of life. The spatial construct corresponding to this attempt was the creation of a new capital in Ankara, which was formerly a provincial town in Central Anatolia. This study, first of all analyzes the significance of creating a new capital, which symbolized a 'new beginning' for the nation. This idea of a new beginning had transformed the already started modernization process into a total project, which comprised a spatial re-ordering in parallel with the structural reforms in government and social life. This study is based on the assumption that the projection of the intentions for a modern society into space comprised an experimental process where ideas are continuously shaped and re-shaped by spatial practices. Conceiving Ankara as the exemplary site of such new spatial practices of modernization, the forth and the fifth chapters analyze how the ideas for a modern life were experimented in two sites of the city. Those two sites of Ankara, the Gazi Farm and the Atatürk Boulevard are probed to illustrate their spatial histories including new life practices that helped to describe how modernity was interpreted in the early Republican context. Principally, this study proposes a practice of viewing the interplay of the ideas and the process of their actualization in space in parallel with modernization in Turkey. Keywords: Spatial Practice, Social Ordering, Modernization iii