Yurtdışındaki ve Türkiye`deki acil kaçış rampalarının incelenmesi ve gerekliliğinin araştırılması

Abstract

Kaçış rampaları; karayollarda seyreden araçlarda mekanik sebeplerden dolayı oluşan arızalarda aracın daha fazla zarar görmemesi ve çevresine zarar vermemesi için yoldan uzaklaşmasını ve güvenli bir şekilde durmasını sağlayan yapılardır. Kaçış rampası temel olarak yerçekimi eğiminden maksimum derecede yararlanarak ve freni patlayan aracın agrega havuzu denilen belirli bir uzunluktaki havuza saplanıp durdurulması prensibine göre çalışmaktadır. Birçok ülkede topoğrafik yapıya göre çeşitli kaçış rampaları yapılmıştır ve birçok yerde hayat kurtarmıştır. Ülkemizde ilk defa 2012 yılında Tarsus-Pozantı karayolunda iki gidiş ve iki dönüş yönünde olmak üzere toplam dört adet kaçış rampası yapılmıştır. Bu kaçış rampaları açılışının ilk beş ayında on bir kazayı önlemiştir. Yüksek Lisans tez çalışması kapsamında yapılan bu araştırmada, önce yurtdışında ve ülkemizdeki kaçış rampaları ile ilgili inceleme, değerlendirme ve karşılaştırmalar yapılmış, kullanılan bazı durdurma sistemlerin gerekliliği tartışılmıştır. Kaçış rampalarının yapımında her ne kadar topoğrafik yapı önemli olsa da ülkemizde, yurtdışındaki örneklerde olduğu gibi, eğimsiz olan otoyollarda da kaçış rampasına yer verilmelidir. Durdurucu yataklar ya da yakalayıcı ağ sistemi uygulaması topoğrafik ve uzunluk açısından uygun olmayan otoyollarda rahatlıkla uygulanabilir. Ayrıca ülkemizde kar yağışının ve don olayının yüksek olduğu bölgelerde yüzey altı ısıtma sistemlerinin kullanılması yararlı olabilir. Bu tür yeni teknolojilerin ülkemizde de uygulanması, bu yapıların daha efektif kullanılmaları, ömürlerinin uzatılması ülke ekonomisi açısından önemli katkı sağlama potansiyeline sahiptir. Çalışmada ayrıca Tarsus-Pozantı karayolundaki kaçış rapmalarında kullanılan agregaların fiziksel ve kimyasal özellikleri de araştırılmıştır. Alınan agregalar üzerinde sınıflama, birim hacim ağırlık, elek analizi, suda yıpranma, su emme, Los Angeles aşınma kaybı, donma-çözünme, alkali-silis reaktivitesi, organik madde ve kimyasal içerik/XRF analizleri yapılmıştır.

Escape ramps are structures that help to safely stop vehicles having mechanical problems before it causes damages to both itself and the other vehicles traveling on highways. General principality in escape ramps is to use gravity and root the vehicle that lost its brake system by means of an aggregate pool having an appropriate length. Various escape ramps have been constructed for various topographic conditions in many countries and they saved many lives. The first escape ramps in Turkey were built on the Tarsus-Pozantı highway in 2012; two on one side, two on the other totaling four. These escape ramps prevent eleven accidents in the first five months of their opening. In the present study as part of a master's thesis, firstly, escape ramps in Turkey and abroad have been investigated, evaluated and compared and the necessity of some systems has been discussed. The topographic condition is an important parameter in construting escape ramps; however, they can also be built on highways with low slope angles like the ones abroad. Dragnet and ramp systems to stop the vehicles in shorth distances can easily be used in highways with unfavorable topographic and road conditions. Moreover, for highways under the extreme winter conditions thermal systems may be used. Using these new technologies in Turkey may contribute to the usage of these structures more effectively, extend their life and in turn, contribute the country's economy. In addition, the geotechnical properties of the aggregates used in the Tarsus-Pozantı highway escape ramps were investigated. In this context, classification, roundness, unit weight, sieve analysis, slake durability, water absorption, Los Angeles abrasion, freeze-thaw, alkali-silica reactivity, organic content and chemical content/XRF analysis were performed.