Mersin Tren Garı-Halkevi arasındaki tarihi kent dokusunda bulunan geç Osmanlı-erken cumhuriyet dönemi kamu yapılarının incelenmesi

Abstract

Yapılan bu çalışma ile Mersin Tren Garı – Halkevi ile ve İstiklal Caddesi – İsmet İnönü Bulvarı aksları arasında kalan tarihi kent merkezinde yer alan kamu yapıları incelenmiştir. Yapılan literatür çalışmasında Mersin kenti ile ilgili daha önce yapılan çalışmaların sivil mimarlık örnekleri üzerinde durmasından dolayı kamu yapıları çalışmaya konu olmuştur.Mersin kentinin 19. yüzyılda liman işlevi ile başlayan gelişme süreci Cumhuriyet'in ilk yıllarına kadar devam etmiştir. Bu sebeple kentin mekansal gelişimi Geç Osmanlı - Erken Cumhuriyet dönemine denk gelmektedir. Ticaret işleviyle şekillenen kent Osmanlı kentlerinden farklılaşmış, birçok kültürü bir arada bulundurması sebebiyle mimari ögeleri de çeşitlilik göstermiştir. Ticaret işlevine bağlı olarak gelişen ulaşım olanakları da kentin şekillenişinde bir diğer etken olmuştur. Bu bağlamda Mersin Tren Garı kentin doğu girişini temsil eden bir nokta olmuştur. Cumhuriyet ideolojisinin önemli temsilcilerinden olan Halkevlerinin Mersin şubesi de bulunduğu konum olarak kamusal alanın bitişi ile konut dokusunun başladığı noktada da bir başka sınır görevi görmüştür. Böylece çalışmanın zaman aralığı (1850-1950) ve mekansal aralığı belirlenmiştir. Çalışma kapsamına alınan yapılar teknik, malzeme, süsleme, plan şeması, cephe tipolojisi gibi özellikleri bakımından incelenmiştir. Ayrıca bu yapıların günümüzde nasıl ve ne şekilde kullanıldıkları veya kullanılmadıkları ortaya konularak kentin kolektif belleğindeki sürekliliklerinin korunup korunmadığını gösterilmiştir.

With this study, the public buildings in the historical city center between the Mersin Train Station - Halkevi and İstiklal Caddesi - İsmet İnönü Boulevard axis were examined. As a result of the literature study, the public buildings were chosen as the subject of study because the previous studies focused on the examples of civil architecture in the city of Mersin.The development process of Mersin, which started with the function of port in the 19th century, continued until the first years of the Republic. For this reason, the spatial development of the city corresponds to the Late Ottoman - Early Republican period. The city, which is shaped by trade function, is differentiated from the Ottoman cities and due to its multicultural nature, its architectural elements have varied. The transportation possibilities, which are developed depending on the trade function, were another factor in shaping the urban architecture. In this context, Mersin Train Station is a point representing the eastern entrance of the city. The Mersin branch of Halkevleri, which is one of the important representatives of the Republican ideology, served as a border between the end of the public space and the point where the residential texture began due to its location. Thus, the time interval and the spatial range of the study were determined.The structures included in the study are examined in terms of their technical, material, ornamentation, plan scheme, facade typology. In addition, it has been shown whether these structures are used and how they are used or not be used in the present and whether their continuity in the collective memory of the city is preserved.