Davranışsal finans ve anomaliler: Borsa İstanbul`da sürü davranışı varlığının test edilmesi

Abstract

Günümüzde insan ve insana özgü nitelikler diğer bilim dallarında olduğu gibi finans biliminde de öne çıkmaya başlamıştır. Yatırımcıların finansal kararlarını verirken gösterdikleri davranışların psikolojik, sosyolojik vb. faktörlerden etkilendiği gözlenmektedir. Finansın bir alt dalı olan Davranışsal Finans, bu faktörlerin finans bilimine aktarılarak finansal davranışların incelenmesidir. Yatırımcıların yalnızken aldıkları karar ile bir kitleden etkilenerek aldığı karar farklı olabilmektedir. Sürü davranışı, finans bilimi Etkin Piyasa Hipotezi'nin `yatırımcılar rasyoneldir` varsayımının aksine `yatırımcılar irrasyoneldir` varsayımını savunmaktadır. Sürü davranışının varlığını test etmek amacıyla geliştirilen yöntemler ışığında, bu çalışmada Borsa İstanbul'da yatırımcıların karar alırken irrasyonel davranış gösterip göstermedikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Literatürde sürü davranışının ölçümü için geliştirilen ve kaynaklık eden yöntemler olan Christie ve Huang (1995), Chang, Cheng ve Khorona (2000) ve Hwang ve Salmon (2004) kullanılarak BİST hisse ve endeks getirilerinde sürü davranışı varlığı değerlendirilmek istenmiştir.Borsa İstanbul'da işlem gören tüm hisseler değerlendirilerek C-H (1995), C-C-K (2000) ve H-S (2004) tarafından geliştirilen sürü davranışı ölçüm yöntemleri günlük ve haftalık verilere uygulanmıştır. Tüm BİST hisselerinin 01.0.1997-06.10.2017 aralığında sürekli işlem gören hisseleri belirlenerek iki ayrı veri seti oluşturulmuştur. Çalışma BİST100'de sürekli işlem gören ve BİST100 dışında sürekli işlem gören BİST hisselerinin kapanış fiyatlarından türetilmiş düzeltilmiş getirileri ile yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda Borsa İstanbul'da C-H(1995), C-C-K (2000) yöntemlerine göre sürü davranışı varlığına rastlanmamıştır. Analiz sonuçlarına göre hisse senetlerinin yatay kesit standart sapma (CSSD) değerleri ile endeksin getirisi arasında doğrusal bir ilişki olduğunu savunan C-H(1995) yöntemine göre BİST'te sürü davranışı yoktur. Hisse senetlerinin yatay kesit mutlak sapma (CSAD) değerleri ile endeksin getirisi arasında doğrusal olmayan bir ilişki olduğunu savunan C-C-K (2000) yöntemine göre de BİST'te sürü davranışı yoktur. Hisse senetlerinin Beta katsayılarının yatay kesit sapmaları ile sürü davranışının açıklanmaya çalışıldığı Hwang ve Salmon (2004) yöntemine göre iki veri setinde de aynı zaman aralıklarında sürü davranışının varlığına işaret eden bulgulara ulaşılmıştır.

Nowadays, the increasing importance of the concept of the human being has begun to stand out in finance science as well as in other sciences. The behaviors of investors that give financial decisions are influenced by psychological, sociological, etc. factors. Behavioral Finance, a subdivision of finance, is the study of financial behavior by transferring these factors to finance science. The decision taken by alone investors can be different when they are influenced by crowd of people.Herd behavior advocates the assumption that `investors are irrational`, contrary to the assumption that the Effective Market Hypothesis is `investors are rational`. In the light of the methods developed to test the presence of herd behavior, it has been tried to find out whether irrational behavior has been shown by investors in Stock Exchange Istanbul. In the literature, it is aimed to evaluate the herd behavior behavior of BİST stocks and indexes by using Christie & Huang (1995), Chang, Cheng & Khorona (2000) and Hwang & Salmon (2004). The herd behavior measurement methods developed by C-H (1995), C-C-K (2000) and H-S (2004) were applied to daily and weekly data by evaluating all the shares traded in Stock Exchange Istanbul. Two different data sets were created by determining the shares traded on a continuous basis between 01.01.1997 - 06.10.2017 for all BİST shares. The study was conducted with adjusted returns derived from the closing prices of stable BİST shares traded in BİST 100 and traded outside BİST 100. As a result of the study, there was no evidence of herd behavior in Stock Exchange Istanbul according to C-H (1995), C-C-K (2000) methods. As a result of the analysis, there is no herd behavior in the BIST according to the C-H (1995) method, which suggests that stocks have a linear relationship between the horizontal section standard deviation (CSSD) values and the return of the index. Also there is no herd behavior in the BIST According to the C-C-K (2000) method, which suggests that stocks have a nonlinear relationship between horizontal section absolute deviation (CSAD) values and return of the index. According to the method of Hwang and Salmon (2004) in which the horizontal section deviations of stocks Beta coefficients and the herd behavior were tried to be explained, in both datasets were found to indication the presence of swarm behavior at the same time intervals.