Sultan Melikşah Dönemi Büyük Selçuklu İmparatorluğu dış politikası

Abstract

Bu çalışmada Sultan Melikşah dönemi Büyük Selçuklu Devleti'nin dış politikası ele alınmıştır. Büyük Selçuklu Devleti, Sultan Melikşah döneminde dış politikada önemli başarılar elde etmiş, devletin sınırları bir hayli genişlemiştir. Selçuklular kuruluşlarından itibaren fetih politikalarını batı yönünde devam ettirmişler, buna bağlı olarak da devletin sınırları sürekli olarak batıya doğru genişleme göstermiştir. Devletin doğu sınırlarındaki devletler ile olan münasebeti daha çok hudutların korunması ve batıya sefer düzenlerken arkada sorun ve meşguliyet bırakmayacak şekilde hareket etmek olmuştur. Bu nedenlerle zaman zaman Karahanlılar ve Gazneliler ile Selçuklu Devleti karşı karşıya gelmiştir. Doğudaki sorunlar siyasi evlilikler yoluyla akrabalık bağı tesis edilerek de giderilmeye çalışılmıştır. Melikşah öncesinde olduğu gibi Melikşah döneminde de dış politikada önemli yer tutan devlet, aynı zamanda Türk-İslam devletlerinin dini bir otorite olarak tanıdıkları Sünnî Abbâsî Halifeliği olmuştur. Melikşah'ın saltanatının ve ömrünün son dönemlerinde Abbâsî halifesi ile aralarının bozulması Melikşah'ı farklı bir şekilde hareket etmeye sevk etmiştir. Devletin merkezini Bağdad'a taşıma düşüncesi ortaya çıkmıştır. Ayrıca Abbâsî halifesine Bağdad'ı terk etmesi için çok kısa bir süre tanımıştır. Ancak daha bu tanınan mühlet bitmeden Melikşah'ın ölümü Abbâsî halifesinin yerinde kalmasına imkân tanımıştır. Sultan Melikşah'ın ölümünden sonra Büyük Selçuklu Devleti taht kavgaları ile başlayan fetret dönemine girmiş ve bu süreç devleti bir hayli meşgul etmiştir. Anahtar Kelimeler: Selçuklular, Melikşah, Dış Politika, Abbâsîler, Cihan Hâkimiyeti

In this study, the foreign policy of the Great Seljuk State in the reign of Sultan Melikshah is discussed. During the reign of Sultan Melikshah, the Great Seljuk State gained significant successes in foreign policy, and the borders of the state expanded considerably. The Seljuks continued their policies of conquest to the west since their establishment, and the boundaries of the state constantly, accordingly, expanded to the West. The relationship of the state with the states in the eastern borders was mostly to protect the borders and to act in a way that would not leave any problems and occupations behind while organizing campaigns to the west. For these reasons, the Seljuk State came across with the Karahanlılar and Ghaznavids from time to time. The problems in the east were tried to be solved by establishing kinship ties through political marriages. The state, which had an important place in foreign policy during the period of Meliksah, as well as before Malikshah, also became Sunni Abbasid Caliphate, known as a religious authority of Turkish-Islamic states. In the last period of Melikşah's reign and his life, being at odds with the Abbasid caliphs led Melikşah to act in a different way. The idea of moving the center of the state to Baghdad came up. It was also given to the Abbasid caliph a very short time to leave Baghdad. However, before this given deadline was over, Melikşah's death enabled the Abbasid caliph to remain in place. After the death of Sultan Melikşah, the Great Seljuk State entered into a period of the interregnum, which began with the fights for the throne, and this process kept the state occupied.Key words: The Seljuks, Melikshah, Foreign Policy, The Abbasid, Cihan Domination