Mali baskınlık ve mali baskınlıkta demografik unsurların etkileşim analizi: BRICT ülkeleri

Abstract

Devletin en temel görevi toplumdaki bireylerin kamusal ihtiyaçlarını karşılamaktır. Devlet toplumun ihtiyaçlarını karşılarken ilk olarak bireylerin ihtiyaçlarını belirleyip planlamalar yaparak elindeki kaynakları etkin ve verimli bir şekilde kullanıp bir takım harcamalar yapmaktadır. Bu harcamaları yaparken sadece bireylerin kişisel ihtiyaçlarını karşılamakla kalmayıp toplumun bütünsel olarak kalkınmasını, toplumsal refah seviyesini yükseltmeyi ve ekonomik gelişimini sağlamayı hedeflemektedir. Devlet ekonomik görevlerini yerine getirirken sağlık, savunma, eğitim, sosyal güvenlik gibi kalemlere kaynaklarını ayırmaktadır. Kamu harcamalarında GSYİH'daki artıştan daha fazla oranlarda artış olması mali baskınlığa sebep olmaktadır. Mali baskınlık kavramı bir ülkenin ekonomik performansının önemli göstergelerinden biri olması nedeniyle önem arz etmektedir. Çalışmada nüfus, coğrafi alan, piyasa büyüklüğü ve ekonomik büyüme hızları açısından benzer niteliklere sahip BRICT ülkelerinde cari açık, dış borç stoku, GSYİH'daki büyüme oranı, devlet tarafından yapılan eğitim harcamaları, askeri harcamalar ve sağlık harcamalarının Panel VAR analizi ile mali baskınlık üzerindeki etkileri ortaya konulmaya çalışılmıştır. 2000-2017 dönemine ait Dünya Bankası Ekonomik Göstergeler Veritabanından alınan yıllık verilerle yapılan Dumitrescu Hurlin panel nedensellik testi sonucunda %10 anlam düzeyinde sağlık harcamalarının GSYİH'ya oranından devletin yaptığı eğitim harcamalarının GSYİH'ya; sağlık harcamalarının GSYİH'ya oranından askeri harcamaların GSYİH'ya oranına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte mali baskınlıkta yaşanılan bir değişimi açıklamada kendisi dışında en fazla etkiyi gösteren kısa ve uzun dönemde askeri harcamaların GSYİH'ya oranı olduğu tespit edilmiştir. Askeri harcamaları sırasıyla dış borçlar, GSYİH büyüme oranı, devlet tarafından yapılan eğitim harcamaları ve sağlık harcamaları takip etmektedir.

The main duty of the state is to meet the needs of individuals in the society. While the state meets the needs of the society, it first determines the needs of the individuals and makes plans by making use of the resources at their disposal effectively and efficiently. While making these expenditures, it aims not only to meet the individual needs of individuals, but also to develop the society as a whole, to raise the level of social welfare and to ensure its economic development. The state allocates its resources to health, defense, education and social security while performing its economic duties. The fact that the increase in public expenditures is higher than the increase in GDP causes fiscal dominance. The concept of fiscal dominance is important as it is one of the important indicators of a country's economic performance. In the study, BRICT countries with similar characteristics in terms of population, geographical area, market size and economic growth rates; the current account deficit, external debt stock, GDP growth rate, education expenditures made by the government, military expenditures and health expenditures were analyzed with Panel VAR analysis to determine their effects on fiscal dominance. As a result of the panel causality test of Dumitrescu Hurlin, which is conducted with the annual data obtained from the World Bank Economic Indicators Database for the period 2000-2017; It is found that there is a one-way causality relationship between the ratio of health expenditures to GDP and the education expenditures made by the state to GDP, from the ratio of health expenditures to GDP to the ratio of military expenditures to GDP. However, in the short and long term, it was determined that there was a military expenditure which had the most effect except for itself in explaining a change in fiscal dominance. Military expenditures are followed by external debts, GDP growth rate, education expenditures made by the government and health expenditures.