Türk vergi hukukunda yer alan pişmanlık ve ıslah müessesesinin vergiye gönüllü uyum açısından değerlendirilmesi

Abstract

Vergi devletlerin egemenlik erkinin nihai bir sonucudur. Kamu harcamalarının finansmanında önemli bir rol oynayan vergilerin toplam kamu gelirleri içindeki yeri yadsınamaz. Dolayısıyla devletler politikaları gereği mükellefler üzerinde fazla baskı oluşturmadan vergi gelirleri artırma hedefi güder. Bu noktada mükelleflerin vergiye uyumunu sağlamak büyük önem taşır.Vergiye gönüllü uyumu, bireylerin kendi ceplerinden devlete bir borç olarak gördükleri miktarı, devletin yürüttüğü faaliyetlerin memnuniyetle doğru orantılı bir biçimde, 'kamu harcamalarına katılma bedeli' olarak sunması şeklinde özetleyebiliriz. Dolayısıyla ulus devletlerin, vergicilikte cebrilik unsurunu yalnızca istisnai durumlarda başvurulması gereken bir yol olarak görmeleri gerekmektedir.Vergilendirme, ekonomik olaylarla iç içe olan bir olgudur. İzlenen ekonomik programın kaynak ihtiyacına göre vergi mevzuatında yapılan değişiklikler, vergi sisteminin yapısını olumsuz etkilemekte ve vergiye gönüllü uyumu azaltmaktadır. Temelde, devlet tarafından elde edilen kaynağın nereye aktarıldığı konusunda oluşan belirsizlikle yürütülen vergilendirme işlemi, mükellef odağında da belirsizlik yaratabilmektedir. Öyleyse, birey devlet ilişkisinde yeterli bilgi akışını gerçekleştirebilecek ve vergiye gönüllü uyumu sağlayacak faktörler önem taşımaktadır. Bu amaçla çalışmada, gönüllü vergi uyumunun tanımı, mükelleflerin vergiye karşı tutum ve davranışlarının nedenleri ve etkileri genel bir bakış açısıyla açıklanmaktadır.Vergiye gönüllü uyum, mükellef odağında verimli ve nitelikli kamu hizmetinin bir karşılığı olarak, vergi ödenmesi gerekliliğinin farkında olunmasını ifade etmektedir. Birey ve devlet arasındaki bu ilişkinin bozulması durumunda, vergi uyumsuzluğu ortaya çıkmaktadır.Vergiye gönüllü uyumun sağlanmasına ilişkin olarak Türk Vergi Sisteminde birtakım müessesesinin varlığından söz edilmiştir. Bunlara örnek cezalarda indirim, uzlaşma, terkin ve pişmanlık ve ıslahtır.Pişmanlık ve ıslah müessesesi vergi mükelleflerinin vergiye gönüllü uyumlarını sağlamaya yönelik oluşturulmuş önemli bir mekanizmadır. Bu noktada yükümlüler işlemiş oldukları ve vergi kaybı sonucunu doğuran suçlardan ötürü pişmanlık duymaları halinde belli şartlar altında suçluluktan kurtulabilirler. Bu müessese vergiye gönüllü uyumu arttıran bir özelliğe sahip olması nedeniyle dikkat çekicidir. Ancak vergi yükümlülüğünü zamanında yerine getiren mükellefler için eleştirilen bir özelliğe sahip olduğu da belirtilmelidir. Bu çerçevede çalışmada pişmanlık ve ıslah müessesesinin vergiye gönüllü uyum üzerindeki etkisine değinilerek avantaj ve dezavantajları incelenerek daha iyi bir müessesenin tesisi için birtakım önerilerde bulunulacaktır.Anahtar Kelimeler: Pişmanlık ve Islah, Vergiye Gönüllü Uyum, Vergi, Vergi Usul Kanunu

The tax is the ultimate consequence of the sovereignty of the states. The place of taxes, which play an important role in financing public spending, within total public revenues is undeniable. Therefore, the states aim to increase tax revenues without putting too much pressure on taxpayers in accordance with their policies. At this point it is of great importance to ensure that taxpayers' comply with the tax.We can summarize voluntary compliance with the tax, the amount that individuals see as a debt from their own pockets to the state, as a 'price to participate in public expenditures', in a manner that is directly proportional to the activities carried out by the state. Therefore, nation states are required to consider the element of algebra in taxation as a way to be applied only in exceptional circumstances.Taxation is a phenomenon intertwined with economic events. Changes to tax legislation according to the source requirement of the monitored economic program negatively affect the structure of the tax system and reduce voluntary compliance with the tax. Basically, the taxation process, which is carried out with uncertainty about where the resources obtained by the state are transferred, can also create uncertainty in the taxpayer's focus. In this case, factors are important in the relationship between the individual and the state, which will enable adequate flow of information and ensure voluntary compliance with the tax. For this purpose, in this study; the definition of voluntary tax compliance, the reasons and effects of taxpayers' attitudes and behaviors towards tax are explained from a general point of view.Voluntary compliance with the tax means that the taxpayer is aware of the need to pay taxes as a provision for efficient and qualified public service. In the event of a breakdown of this relationship between the individual and the state, tax mismatch arises.The existence of a team institution in the Turkish tax system has been mentioned in relation to the provision of voluntary compliance with the tax. Examples of these are reductions in penalties, reconciliation, erasure and remorse and reclamation.Remorse and Correctional Institution is an important mechanism created to ensure the voluntary compliance of taxpayers with the tax. At this point, obliged parties may be relieved of guilt under certain circumstances if they have committed and regret the crimes resulting from the loss of tax. This establishment is notable for having a feature that increases voluntary compliance with the tax. However, it should be noted that it has a characteristic that is criticized for the taxpayers who fulfill their tax obligations on time.In this context, the effect of regret and correctional system on voluntary compliance will be discussed in the study and some advantages and disadvantages will be examined and some suggestions will be made for the establishment of a better institution.Key Words: Remorse and Reclamation, Voluntary Compliance With Tax, Tax, Tax Procedural Law