Kayseri Müftüsü Mesud Efendi`nin Mir`ât-ı Mecelle`sinde `Kitâbü`d- Da`vâ`nın kaynaklarının tespiti

Abstract

Osmanlı Devleti'nin son döneminde hazırlanmış olan Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye, İslam hukuk tarihinde önemli bir mevkiye haizdir. Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye hakkında birçok çalışma yapılmıştır. Biz de bu çalışmamızda Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye'nin kaynaklarını tespite çalışan Kayseri Müftüsü Mesud Efendi'nin Mir'ât-ı Mecelle isimli eserinin `Kitabü'd- Da'vâ` kısmında zikrettiği kaynakların ilgili kısımlarının cilt ve sayfa numaralarını tespit etmeğe çalıştık. Tezimiz üç ana bölümden müteşekkildir. Çalışmamızın giriş kısmında Müftü Mesud Efendi'nin emeğinin ve eserinin daha iyi anlaşılması adına İslam Hukukunda Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye'nin yeri ve hususiyetlerine değinilmiş, Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye hakkında malumat verilmiştir. İlk bölümde Müftü Mesud Efendi'nin Hayatı ve Mir'ât-ı Mecelle tanıtılmaya çalışılmış, Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye'de geçen `Kitabü'd- Da'vâ` bölümündeki fıkhî terimler tanımlanmıştır. İkinci bölüm ise, Hanefi tabakat kitaplarından ve Diyanet İslam Ansiklopedisi'nden istifade edilerek Müftü Mesud Efendi'nin `Kitabü'd- Da'vâ` kısmında kaynak olarak zikrettiği eserler ve müellifleri hakkındaki açıklamalardan meydana gelmektedir. Tezimizin üçüncü kısmında Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye'nin `Kitabü'd- Da'vâ` kısmı Osmanlı Türkçesi olarak, Mir'ât-ı Mecelle `Kitabü'd- Da'vâ` kısmı da Arabça olarak aktarılmış, kaynak olarak gösterilmiş eserlerin cilt ve sayfa numaraları tespit edilmeye çalışılmıştır.

`Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye`, which was prepared in the last period of the Ottoman Empire, has a great importance in the history of Islamic law. Since the day it was prepared on `Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye`, many annotations have been made in the classical way and hundreds of articles and dozens of theses have been written in the academic way. In this study, we have tried to reach the relevant parts of the sources mentioned in the `Kitabü'd- Da'vâ` section of `Mir'ât-ı Mecelle` of our compatriot Kayseri Mufti Mesud Efendi, who tried to determine the sources of `Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye`. Our thesis consists of five main chapters. In the introduction of our work , the place and characteristics of `Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye` in Islamic Law is mentioned in order to better understand the value of the work of Mufti Mesud Efendi and his work and information is given about Mecelle. In the first part, the life of Mufti Mesud Efendi and `Mir'ât-ı Mecelle` are tried to be introduced. And some important technical terms of fiqhiyyah in the `Kitabü'd- Da'vâ` section in `Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye` are briefly described. In the second chapter, Hanefi tabakat books and the Islamic Encyclope DİA of Religious Affairs are used, and Mufti Mesud Efendi's `Kitabü'd- Da'vâ` is mentioned as a source and the explanations about the authors. In the third part of our thesis, the `Kitabü'd- Da'vâ` part of `Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye` was written in Ottoman Turkish letters and the `Mir'ât-ı Mecelle` `Kitabü'd- Da'vâ` part was transferred as Arabic and the books that were shown as references are shown in the relevant page, numbers have been tried to be determined.