Kıra Dağı (Batman) bazaltlarının petrojenezi

Abstract

Bu Yüksek Lisans tez çalışması kapsamında, Batman ili, Kıra Dağı yöresinde yüzeylenen bazaltların mineralojik ve jeokimyasal özellikleri, petrolojisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Pliyosen yaşlı Kıra Dağı bazaltları, bazanit ve trakibazalt olarak sınıflandırılmıştır. Genç ekstansiyonel tektonik ile yeryüzüne çıkmış olan Kıra Dağı trakibazaltlarının mineralojisini plajiyoklas, sanidin, olivin, piroksen ve opak mineraller oluşturmaktadır. Karacadağ bazaltları ile karşılaştırıldığında, jeokimyasal olarak Karacadağ bazaltları tipik OIB-benzeri astenosferik karakter gösterirken, Kıra Dağı bazaltlarının zenginleşmiş bir litosferik mantoya doğru eğilim gösteren bir karaktere sahip oldukları ortaya konmuştur. Jeokimyasal veriler Kıra Dağı bazaltlarının kıta-içi bir ortamda, astenosferik manto akışlarına bağlı olarak astenosferik bir mantonun önceden zenginleşmiş litosferik bir manto ile etkileşimini yansıtmaktadır. Jenezlerinde kabuksal kontaminasyon önemli bir rol oynamamış olup kimyasal olarak heterojen bir manto kaynağından farklı derecedeki kısmı ergime sonucu oluştukları belirlenmiştir.

This master thesis focuses on the investigation of mineralogical, geochemical and petrological aspects of surrounding of Kira Mountain in Batman region. Pliocene aged Kira Mountain basalts are classified as basanite and tracibasalts. The mineralogy of Kira Mountain tracibasalts associated with young extensional tectonic comprise plagioclase, sanidine, olivine, pyroxene and opac minerals. Compared with Karacadag basalts showing typical OIB-like asthenospheric character, Kira Mountain basalts have a character tending to enriched lithospheric mantle. Geochemical data reflect an interaction between enriched lithosphere derived magma and asthenosphere derived magma. In interplate tectonic environment crustal contamination do not played important role in their genesis and they derived from different degree partial melting of chemically heterogeneous mantle source.