Kızılırmak havzasında mevsimsel ve yıllık yağmurlardaki değişkenliğin saptanması

Abstract

Bu çalışmada Kızılırmak havzasında mevsimsel ve yıllık yağmurlardaki değişkenliğin saptanması amaçlanmıştır. Kızılırmak havzasındaki yağış istasyonlarının aylık toplam yağmur miktarlarından elde edilen mevsimsel (MI: Ocak-Mart; MII: Nisan-Haziran; MIII: Temmuz-Eylül; MIV: Ekim-Aralık) ve yıllık toplam (YT) yağmur miktarlarında meydana gelen değişimlerin tespiti için Meteoroloji Genel Müdürlüğü'ne ait 30 adet yağış istasyonundan alınan 1950-2015 yıllarına ait veriler kullanılmıştır. Bu verilerin analizinde Mann-Whitney U, Holt Yaklaşımı, Spearman Rho ve Pettitt testleri uygulanmıştır. Mann-Whithney U testi homojenlik sonuçlarına göre YT için 7 yağmur istasyonunda homojenlik bozulmuştur. Holt yaklaşımına göre yıllık seri için 15 adet istasyonda azalan yönde değişimin olduğu; diğer verilerde artış olduğu belirlenmiştir. Kızılırmak havzası için elde edilen 150 yağmur serisinin Spearman Rho Testi ne göre 32 adedinde önemli değişimin olduğu bu yağmur serilerinden 18 adedinde azalan yönde, 14 adedinde artan yönde trend belirlenmiştir. Pettitt testinde ise kırılma noktaları saptanmıştır. Sonuç olarak Kızılırmak havzasında yağış rejiminin artan, azalan ya da stabil olduğu yönünde bir çıkarım yapmak mümkün değildir.

Water is the most important source of life for living things. Throughout his life and with the existence of humanity on earth, water was needed and living things tried to recognize and benefit from water in every aspect. As a matter of fact, people or tribes settled on the shores of rivers and lakes and water was effective in spreading civilizations to those geographies. In this study, it was aimed to determine the variability in seasonal and annual rains in the Kızırmak basin. For the determination of seasonal variations (MI: January-March; MII: April-June; MIII: July-September; MIV: October-Decenber) and annual total rainfall amounts obtained from the total monthly rainfall of the rainfall stations in the Kızılırmak basin. Data from 1950 to 2015 taken from 30 rain measuring station belonging to the Turkish Meteorological Service were used. ManWhitney-U, Holt Approach, Spearman Rho, and Pettitt tests were used to analyze these data. According to the Mann-Whithney U test, homogeneity was deteriorated in 7 rain stations for annually. According to the Holt approach, it is determined that there are changes in decreasing direction in 15 stations and increase in other stations. According to the Spearman Rho Test of 150 rain series obtained for Kızılırmak basin, 32 of these rain series have changed in 18 descending direction and 14 in increasing direction. In the Pettitt Test, a trend was determined in decreasing direction in 18 stations and an increase in 14 stations. As a result, it is not possible to conclude that the rainfall regime in Kızılırmak Basin is increasing, decreasing or stable.