İran`ın nükleer enerji politikası ve 2015 JCPOA Antlaşmasının yansımaları

Abstract

Bu çalışmada, ABD öncülüğünde başlatılan ve yine ABD girişimleriyle küresel bir sorun haline ge(tiri)len İran nükleer enerji krizi ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve imzalanan JCPOA-2015 nükleer antlaşmasının enerji ve eko-politik yansımaları değerlendirilmiştir. Nükleer krizin başlaması, süreci, yaptırımlar, İran'ın rolü, krize müdahil olan tarafların tutumları, nükleer antlaşmaya giden süreç ve gerçekleştiren nükleer antlaşmanın yansımaları irdelenmiştir. Bu amaçla `İran neden nükleer enerji elde etmekte istiyor?,` `ABD neden İran'ın nükleer teknolojiyi elde etmesini istedi ve neden bu isteğinden vazgeçti?,` `Nükleer kriz küresel bir sorun haline nasıl dönüştü?,` `AB Triskelesi neden krize ortak oldu?,` soruları tezin cevaplarını aradığı sorular olmuştur. Nükleer enerji antlaşması öncesinde uygulanan yaptırımların etkileri incelenmiş olup yaptırımların krize taraf olan devletler açısından yansımaları ve nükleer antlaşma üzerindeki rolü değerlendirilerek antlaşmanın İran, AB Triskelesi ve bölge üçlemindeki etkilerinin ne olduğu analiz edilmiştir.

This study has primarily aimed to elaborately examine the Iranian nuclear energy crisis, which was broke out under the guidance of the United States of America and become a global issue on the same country's own initiation. Following this, the study has also evaluated energy-based and eco-political reflections of the JCPOA nuclear agreement. The beginning and the process of the nuclear crisis, the sanctions applied to Iran, the role of Iran, the attitudes of the parties that involved in the crisis, the process paving the way for the nuclear agreement and the reflections of the nuclear agreement have been analyzed. For this purpose, the dissertation has searched for answers of such questions as ` Why Iran wants get nuclear energy?`, `Why did the US want Iran to get nuclear technology and why did it give up this intention?`, `How has the nuclear crisis turned into a global problem?`, `Why did the EU Triskelion take part in the crisis?`. The effects of the sanctions imposed before the nuclear energy agreement and the reflections of the sanctions from the point of the countries getting involved in the crisis and the role of such countries have been discussed and the implications of the agreement in the trilemma of Iran, EU triskelion and the region have been evaluated.