Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti örneği (A1-A2 düzeyi)

Abstract

Yabancı dil öğrenme sürecinde dört temel dil becerisinin geliştirilmesinin yanısıra hedef kültürü öğrenmek, hangi yapıyı veya sözcüğü nerede ve nasıl kullanıldığınıbilmek doğru ve etkin iletişim için önemlidir.Kültür aktarımı birçok materyalle gerçekleşmektedir. Yabancı dil öğretimindeders materyali olarak en çok tercih edilen ders kitaplarında metinler aracılığıyla hemdilsel yapıya ve sözcük bilgisine hem de kültürel ögelere yer verilmektedir. Tezçalışmamızın konusu yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültüraktarımı olarak seçilmiş ve bu kapsamda örneklem olarak Yunus Emre Enstitüsütarafından hazırlanan `Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti (A1 ve A2 Düzeyi)` seçilmiştir.Buradan hareketle tez çalışmasında yabancı dil olarak Türkçe öğretimialanındaki gelişmelere katkı sunma ve yeni hazırlanacak ders materyalleri için veriimkânı sağlama amacı güdülmüştür.Bu çalışma tarama modelinde nitel bir araştırma olarak desenlenmiştir. Verilernitel araştırmalarda veri toplama yöntemlerinden doküman incelemesi tekniğikullanılarak toplanmıştır.Çalışmada Okur ve Keskin (2013) tarafından kullanılan `Metinlere YansıyanKültürel Öge ve Alt Ögeler` ölçeği esas alınmıştır. Daha sonra bu ölçek Türkçe Eğitimibölümünde görev yapan alan uzmanı dört öğretim üyesi tarafından incelenmiş ve ölçüteson hali verilmiştir.Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti'nin A1 düzeyindeki ders kitabında toplam 345kültür ögesine rastlanmıştır. Bunlardan 50 tanesi günlük yaşam, 79 tanesi kişilerarasıilişkiler, 14 tanesi değerler ve eğitim, 24 tanesi edebiyat-sanat ve müzik, 15 tanesigelenekler ve folklor, 1 tanesi sosyal yaşam, 69 tanesi coğrafya ve mekân ve 93 tanesifarklı kültürler ( kültürlerarası etkileşim) kategorisi altındadır.Yedi İklim Türkçe Öğretim Seti'nin A2 düzeyindeki ders kitabında toplam 398kültür ögesine rastlanmıştır. Bunlardan 83 tanesi günlük yaşam, 67 tanesi kişilerarasıilişkiler, 18 tanesi değerler ve eğitim, 72 tanesi edebiyat-sanat ve müzik, 14 tanesigelenekler ve folklor ile sosyal yaşam, 82 tanesi coğrafya ve mekân ile 47 tanesi farklıkültürler (kültürlerarası etkileşim) başlığı altında yer almaktadır.Her iki ders kitabı karşılaştırıldığında kültürel ögelerin dengeli dağılmadığı, sayıbakımından hedef kültür ögesine çok fazla yer verildiği görülmüştür. Ayrıca kültürlerarası etkileşimin gerçekleşmesine ve öğrenicilerin hedef kültür ile kaynak kültürlerikarşılaştırma yapmalarına yeterli imkân sağlanmadığı sonucuna ulaşılmıştır.Bu çalışma aracılığıyla bundan sonra hazırlanacak yeni öğretim materyalleri içinveri imkânı sunulmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, ders kitabı, kültür,kültür aktarımı.

In a process of learning a foreign language, it is important to learn a targetculture and how and where to use a structure or word for accurate and effectivecommunication besides improving four basic language skills.Transmission of culture takes place with many materials. Both linguisticstructure, vocabulary and cultural elements are included via texts in textbooks which isthe most preferred for foreign language teaching as a course material. The subject of ourthesis study has been selected as transmission of culture on textbooks of teachingTurkish as a foreign language and in this context `Teaching Turkish Set of Yedi İklim `prepared by Yunus Emre Institute has been selected as a sample.In this thesis, it is aimed to contribute to the development of teaching Turkish asa foreign language and provide data for new course materials.This study has been designed as a qualitative research in the screening model.The data has been collected by document analysis technique.The scale `Cultural and Subconscious Items Reflected in Texts` used by Okurand Keskin (2013) has been taken as a basis in the study. Then this scale has beenexamined by four specialist lecturers in the department of Turkish Education and thefinal version of scale has been designed.345 cultural items have been found in the textbook of Teaching Turkish Set ofYedi İklim (Level A1). From these items, 50 of them belong to daily life category, 79 ofthem belong to interpersonal relations category, 14 of them belong to values andeducation category, 24 of them literatüre, arts and music category, 15 of them belong totraditions and folklore category, 1 of them belongs to social life category, 69 of thembelong to geography and space category and 93 of them belong to different cultures(intercultural interaction) category.398 cultural items have been found in the textbook of Teaching Turkish Set ofYedi İklim (Level A2). From these items, 83 of them belong to daily life category, 67 ofthem belong to interpersonal relations category, 18 of them belong to values andeducation category, 72 of them belong to literatüre, arts and music category, 14 of thembelong to traditions and folklore and social life categories, 82 of them belong togeography and space category and 47 of them belong to different cultures (interculturalinteraction) category.When two textbooks are compared, it is seen that cultural items are not balancedand there are too many target cultural items in terms of quantity. Furthermore, it hasbeen concluded that there are not enough possibilities to carry out interculturalinteraction and compare the target culture with their source cultures for learners.In this study, it is aimed to provide data facilities for new teaching materials thatwill be prepared in the future.Key Words: Teaching Turkish as a foreign language, textbook, culture, culturaltransmission.