Lise öğrencilerinde sosyal ilişkilerin niteliği ve akıllı telefon bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı lise öğrencilerinin sosyal ilişkilerinin niteliği ile akıllı telefon bağımlılıkları arasındaki nedensel ilişkileri ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle alanyazında akıllı telefon bağımlılığı ile ilişkilendirilen çeşitli değişkenler incelenmiş ve yalnızlık, anne algısı, baba algısı, sosyal öz-yeterlik ve cinsiyet değişkenlerine ulaşılmıştır. Bir yandan da araştırmanın hedef kitlesinin bu konudaki görüşleri alınarak, inceleme kapsamının geliştirilmesi yoluna gidilmiştir. Bu kapsamda sürekli internete bağlanabilme, kullanım amacı çokluğu, sosyal medya, aileyle nitelikli vakit geçirme, arkadaşlarla nitelikli vakit geçirme ve yapılacak işin olmaması değişkenlerine ulaşılmıştır. Bu araştırma keşfedici sıralı karma yöntem deseninde yürütülmüştür. Araştırma grubu lise 11 ve 12'inci sınıfta öğrenim gören öğrencilerden oluşmaktadır. Araştırmanın nitel sürecinde bir kez odak grup görüşmesi yapılmış, bu görüşmede 8 lise öğrencisi yer almıştır. Araştırmanın nicel sürecinde ise 620 öğrenci yer almıştır. Veri toplama paketinde Akıllı Telefon Bağımlılığı Ölçeği Kısa Formu, UCLA Yalnızlık Ölçeği Kısa Formu, Anne Baba Algısı Ölçeği ve Sosyal Öz-yeterlik Ölçeği; ayrıca araştırmacı tarafından geliştirilen Odak Grup Görüşme Formu ve Kişisel Bilgi Formu yer almaktadır. Elde edilen veriler üzerinde betimsel istatistikler, Pearson momentler çarpımı korelasyonu ve çoklu doğrusal regresyon analizleri yürütülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre, akıllı telefon bağımlılığı ile kullanım amacı çokluğu, sosyal medya ve yapılacak işin olmaması arasında olumlu yönde; anne algısı ve arkadaşlarla nitelikli vakit geçirme arasında ise ters yönde anlamlı ilişkiler vardır. Ancak akıllı telefon bağımlılığı ile cinsiyet, yalnızlık, baba algısı, sosyal öz-yeterlik ve sürekli internete bağlanabilme durumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Yapılan doğrusal regresyon sonuçlarına göre; anne algısı, cinsiyet (kızlar lehine), kullanım amacı çokluğu, sosyal medya, arkadaşlarla nitelikli vakit geçirme ve yapılacak işin olmaması değişkenleri akıllı telefon bağımlılığını yordamaktadır. Yapılan aşamalı çoklu doğrusal regresyon analizi sonrası akıllı telefon bağımlılığındaki varyansa en yüksek anlamlı katkıyı sosyal medyanın sağladığı bulunmuştur. Sosyal medyayı sırasıyla, yapılacak işin olmaması, arkadaşlarla nitelikli vakit geçirme, anne algısı, cinsiyet (kızlar lehine) ve kullanım amacı çokluğu izlemektedir. Anahtar Kelimeler: Akıllı telefon bağımlılığı, yalnızlık, anne algısı, baba algısı, sosyal öz-yeterlik, cinsiyet, sosyal medya, nitel.

The purpose of this research is to reveal the causal relationships between the qualities of social relations of high school students and smartphone addictions. For this purpose, various variables related to smartphone addiction were investigated and loneliness, perception of mother, perception of father, social self-efficacy and gender variables were reached. On the other hand, the target mass of the research has been taken into consideration and the scope of the investigation has been improved. Within this scope, variables such as continuous internet connection, usage purpose multiplicity, social media, quality time with family, quality time with friends and lack of work are reached. This research was carried out in an exploratory sequential hybrid method design. The research group consists of students who are studying in 11th and 12th grade of high school. In the qualitative process of the research, a focus group interview was held once and 8 high school students participated in this interview. In the quantitative dimension of the study, 620 students took part. The data collection package included the Smart Phone Addiction Scale Short Form, UCLA Loneliness Scale Short Form, Parent Perception Scale and Social Self-Efficacy Scale; the Focus Group Interview Form developed by the researcher and the Personal Information Form. Descriptive statistics, Pearson Moment Product Correlation and multiple linear regression analyzes were performed on the obtained data. According to the results of the research, there is a positive tendency between smartphone addiction and usage intent multiplicity, social media and lack of work; There is significant correlation between perception of mother and quality time with friends. However, there was no significant relationship between smartphone addiction and gender, loneliness, perception of father, social self-efficacy and continuous internet connection. According to the linear regression results; perception of mother, gender (in favor of girls), purposeful multiplicity, social media, quality spending with friends, and lack of work are the predictors of smartphone addiction. Social networking has been found to provide the highest significant contribution to variance in smartphone dependence after multilevel linear regression analysis. The social media is followed by a lot of not having work to do, quality time with friends, maternal perception, gender (favoring girls) and intentional use. Keywords: Smartphone addiction, loneliness, perception of mother, perception of father, social self-efficacy, gender, social media, qualitative.