Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile psikolojik dayanıklılık, algılanan sosyal destek ve iş yaşamında yalnızlık düzeylerinin ilişkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerde psikolojik dayanıklılık, iş yaşamında yalnızlık ve sosyal destek değişkenleri kontrol edilerek tükenmişliğin farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Araştırmada ayrıca psikolojik dayanıklılık, iş yaşamında yalnızlık ve sosyal destek değişkenleri kontrol edildiğinde öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri cinsiyet ve medeni duruma göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmada faktöriyel desenden faydalanılmıştır. Araştırma evreni Doğu Karadeniz'de küçük ölçekli bir il merkezinde Milli Eğitim Bakanlığı bünyesindeki okul ve kurumlarda görev yapan öğretmenlerden oluşmaktadır. Bu kapsamda 392 öğretmene ait verilerin analize uygunluk taşıdığı belirlenmiş ve çalışma bu kişilerden toplanan veriler ile yürütülmüştür. Öğretmenlerin 203'ü kadın, 189'u erkek ve 316'sı evli, 76'sı bekârdır. Araştırmanın verilerini toplayabilmek için Kişisel Bilgi Formu, Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu, Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği, İş Yaşamında Yalnızlık Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22 programı, istatistiksel analizlerde ise Kovaryans Analizi (ANCOVA) kullanılmıştır.Araştırma sonucunda öğretmenlerin psikolojik dayanıklılık ve tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Psikolojik dayanıklılık kontrol edildiğinde tükenmişlik düzeyleri cinsiyet, medeni durum ve cinsiyet-medeni durum etkileşimine göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir.Katılımcı öğretmenlerin algılanan sosyal destek ve tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Algılanan sosyal destek kontrol edildiğinde tükenmişlik düzeylerinin cinsiyet değişkenine göre farklılaştığı bulunmuştur. Medeni durum ve cinsiyet-medeni durum etkileşimine göre ise farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Diğer bulgu ise öğretmenlerin iş yaşamında yalnızlık düzeyleri ile tükenmişlik düzeyleri arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. İş yaşamında yalnızlık düzeyleri kontrol edildiğinde tükenmişlik düzeyleri cinsiyet, medeni durum ve cinsiyet-medeni durum etkileşimine göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir.Sonuçlar doğrultusunda öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerini düşüren, psikolojik dayanıklılık ve algılanan sosyal destek düzeylerini artırmaya, iş yerinde yalnızlık düzeylerini ise azaltmaya yönelik olarak uzmanlar tarafından eğitim, seminer, psiko-eğitim ve grupla psikolojik danışma hizmetleri verilmesi öngörülmüştür. Anahtar Kelimeler: Psikolojik Dayanıklılık, Tükenmişlik, Tükenmişlik Düzeyi, Sosyal Destek, İş Yaşamında Yalnızlık, Öğretmenler.

The aim of this study is to examine whether psychological burnoutdiffer in teachers controlling for the effect of loneliness in business life and social support variables. In this study, it was also checked whether burnout levels differ by gender and marital status interaction, controlled for the effect of psychological resilience, loneliness and social support variables in work life. Factorial design was used in the study.The population of the study consists of the teachers working in schools and institutions within the Ministry of National Education in Gümüşhane city center. The sample consisted of 392 teachers. Of these 203 were female, 189 male and 316 married and 76 single. Personal Information Form, Maslach Burnout Inventory-Trainer Form, Psychological Endurance Scale, Loneliness Scale in Work Life and Multidimensional Perceived Social Support Scale were used for the data collection purposes. SPSS 22 program was used for the analysis of the data and Covariance Analysis (ANCOVA) was used for the statistical analysis.At the end of the study, a significant difference was found between the psychological resilience and burnout levels of the teachers. However, as psychological resistance was controlled, it was seen that burnout levels did not differ according to gender, marital status and gender-marital status interaction.On the other hand, significant differences were found between perceived social support and burnout levels of teachers. When the perceived social support was controlled, it was found that burnout levels differed according to gender variable. However, according to the marital status and gender-marital status interaction, the differences were not significant.As another finding of the study, there was a significant difference in teacher burnout according to loneliness. The findings indicated that as loneliness in business life was controlled, burnout levels did not differ according to gender, marital status and gender-marital status interaction.In line with the results, training seminars, psycho-education and group counseling services should be provided by the experts to decrease the burnout, decrease psychological resilience and perceived social support and also decrease the loneliness levels of teachers in the workplace.Keywords: Psychological Hardiness, Burnout, Burnout Level, Social Support, Loneliness at Work, Teachers.