Beşiri (Batman) ile Kurtalan (Siirt) arasında gözlenen jipslerin jeolojik özellikleri

Abstract

Çalışma sahası Beşiri (Batman) ile Kurtalan (Siirt) arasında yer alan yaklaşık 36 km2'lik bir alanı kapsamaktadır. İnceleme alanındaki birimler yaşlı olandan genç olana doğru Germav Formasyonu, Gercüş Formasyonu, Hoya Formasyonu, Germik Formasyonu ve Şelmo Formasyonu olarak gözlenmektedir. İnceleme alanında gözlenen jips Germik Formasyonuna ait evaporitik seviyeler olup, beyaz, bej renkli kireçtaşları içerisinde genellikle K55B/5-10˚KD duruşlu olup kalınlıkları 10cm'den 3m'ye kadar değişmektedir. Kireçtaşları ile ardalanmalı gözlenen seviyenin toplam kalınlığı 1m'den 20m'ye kadar değişmekte, jipsler, laminalı, ondüleli, masif, yumrulu gibi fasiyesler sunmaktadır.Çalışma alanının jeolojisini belirlemek, jips yataklarının yayılımının ve olası potansiyel alanların saptanması hedeflenerek görüntü iyileştirme, band oranları, renkli kompozit görüntülerin oluşturulması, Abrams yöntemi ve temel bileşenler analizi (TBA) gibi uzaktan algılama teknikleri kullanılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda mevcut yatakların dağılımı belirlenmiş ve bir potansiyel saha önerilmiştir. Uzaktan algılama.yöntemleriyle belirlenen.potansiyel alanların doğruluğunu.onaylamak amacıyla, arazi çalışması yapılarak gerekli jeolojik incelemeler.ve örnek alımları gerçekleştirilmiştir. Jips örneklerinin XRF sonuçları incelendiğinde örneklerin neredeyse tamamen CaO ve SO4'tan oluştuğu ve muhtemelen jipslerin oluşumuna neden olan çözeltiden çökeldiği düşünülen uyumsuz elementler (U, Th, Sr, Rb),bakır, kurşun, çinko, molibden, kalay ve antimuan içerdiği belirlenmiştir

The study site covers an area.of approximately 36 km2. between Beşiri (Batman) and Kurtalan (Siirt). Germav Formation, Gercüş Formation,.Hoya Formation, Germik Formation and Şelmo.Formation are observed in the study area.The gypsum observed in the study area is the evaporitic levels belonging to the Germik Formation. The white, beige colored limestones are generally K55B / 5-10˚K and their thickness ranges from 10cm to 3m. The total thickness of the alternate level with the limestones ranges from 1m to 20m and offers facies such as gypsum, laminated, undulating, massive, lumpy.Remote sensing.techniques such as image enhancement, band ratios, creation.of colored composite images, Abrams method.and basic component analysis (TBA) have been used to determine the geology of the study area, the spread of gypsum beds and potential potential areas. As a result of these studies, the distribution of existing beds was determined and a potential field was proposed.The validity of the potential areas determined by remote sensing methods has been studied for the purpose of approval and the necessary geological examinations and sampling have been carried out. When the XRF results of the gypsum samples are examined, it has been determined that the samples consist almost entirely of CaO and SO4 and contain incompatible elements (U, Th, Sr, Rb), copper, lead, zinc, molybdenum, tin and antimony which are probably thought to have precipitated from the solution causing the formation of gypsum.