Türkçenin iki dillileştirilmiş sözlüğü: A2 seviyesinde bir model önerisi

Abstract

Küreselleşen dünyada yabancı dil öğrenimi artık bir ihtiyaç hâline gelmiştir. Bu ihtiyacı giderebilmek amacıyla kullanılan en önemli kaynak ise sözlüktür. Kimi durumlarda bir öğretmen kadar, kimi durumlarda da öğretmenden daha fazla ihtiyaç duyulan bu kaynak dil öğreniminin vazgeçilmez bir unsurudur. Bu yüzden de yıllar içerisinde kullanıcıların ihtiyaçlarına cevap verebilmek için oldukça fazla türde karşımıza çıkmaktadır. Bu türlerden biri olan iki dillileştirilmiş sözlük kavramı literatürdeki yerini 1986 yılında almıştır ve bu zamana kadar yirmiden fazla dile uyarlanmıştır.Ülkemizde iki dillileştirilmiş sözlük kavramı oldukça yeni olmakla beraber hâlihazırda iki dillileştirilmiş bir Türkçe sözlük bulunmamaktadır. Yukarıda bahsedilen yirmiden fazla sözlük yirmiden fazla ülke tarafından çalışılmıştır, fakat ülkemizde maalesef bu alanda herhangi bir çalışma ortaya konulmamıştır. İki dillileştirilmiş sözlükler üzerinde yapılan çalışmalar ise teoride kalmıştır, uygulama noktasına herhangi bir adım atılmamıştır. Bu çalışmanın amacı teoride kalan bu iki dillileştirilmiş sözlük kavramını uygulamaya geçirmek, iki dillileştirilmiş Türkçe bir sözlük ortaya çıkarmak ve dünya ile kıyaslandığında eksik kalınan bu noktayı gidermeye çalışmaktır.Bilindiği gibi iki dillileştirilmiş sözlükler bir sözlüğün referans olarak alınıp iki dillileştirilmiş formata uyarlanması ile hazırlanmaktadır. Bu çalışmada da Yunus Emre Enstitüsü tarafından yayımlanmış olan Yedi İklim Türkçe isimli kitapta bulunan A2 seviyesindeki kelimelerin listesi ve aynı zamanda Türk Dil Kurumu tarafından bu kelimelere verilen tanımlar referans olarak alınmıştır ve bu listedeki madde başları ve bu madde başlarının TDK tarafından verilmiş olan tanımları İngilizceye çevrilmiştir. Tanımlara ek olarak aynı zamanda çoğunlukla TDK tarafından verilen örnek cümleler de çalışmaya dahil edilmiştir ve sonrasında bu örnek cümleler veya harici olarak yazılan örnek cümleler de İngilizceye çevrilmiştir.Model önerisi yöntemine göre hazırlanmış olan bu çalışma iki dillileştirilmiş sözlüklerin Türkçeyi esas alan ilk çalışmasıdır. Bu model hem tanımlama ve tanıklama ifadelerini hem de bu ikisinin İngilizce tercümelerini içermektedir. Bu vesile ile Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenmek isteyen yabancılar için hem okuduğunu anlayabilme hem de örnek cümleler ile bahsedilen kelimenin A2 seviyesinde nasıl bir bağlam içerisinde kullanıldığını görebilme fırsatı oluşturulmuştur. Bu yüzden üretilen bu yeni sözlüğün yabancılara Türkçe öğretimi hususunda oldukça yaygın bir şekilde kullanılacağı öngörülmektedir.

Learning a foreign language has turned into a necessity in the globalizing world. The most important resourse used for the purpose of being able to meet this need is dictionary. This resource which is needed as much as a teacher in some conditions and more than a teacher in some other conditions is an indispensable element of language learning. For this reason, it confronts with us in many different types to be able to meet the needs of the users within years. The concept of bilingualized dictionary being one of these types took its place in literature in 1986 and has been adapted to more than twenty languages up to now.The concept of bilingualized dictionary is very novel in our country and currently there is no bilingualized Turkish dictionary. The aforementioned more than twenty dicrionaries have been studied by more than twenty countries, but unfortunately the studies conducted in our country on bilingualized dictionaries remain as theories, no step has been taken at the point of application. The aim of this study is to put into practice this concept of bilingualized dictionary remaining a theory, produce a bilingualized Turkish dictionary and try to compensate for a point deficient when compared to the world.As it is known, the bilingualized dictionaries are prepared by taking a dictionary as a reference and adapting it to the bilingualized format. In this study, the list of the words in A2 level taking place in the book called Yedi Iklim Turkce published by Yunus Emre Institute and also the definitions given for these words by Turkish Language Association have been taken as references and the lexical entries and the definitions of these lexical entries given by TLA have been translated into English. In addition to the definitions, the sample sentences given mostly by TLA have also been included in the study and afterwards, these sample sentences or the externally added sample sentences have been translated into English.This study prepared according to the model suggestion method is the first study taking Turkish as the basis for the bilingualized dictionaries. This model includes both the definition and exemplification expressions and the English translations of these two. In this way, an opportunity of both being able to understand what they read and see in which context the mentioned word is used in A2 level with the sample sentences has been formed for the foreigners wishing to learn Turkish as a foreign language. Therefore; this newly produced dictionary is foreseen to be widely used in the issue of teaching Turkish as a foreign language.