Okul yöneticilerinin inisiyatif alma düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma, okul yöneticilerinin inisiyatif alma düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın evrenini Tokat İli'nde kamu okullarında görev yapan okulöncesi, ilkokul, ortaokul ve lise yöneticileri oluşturmaktadır. Araştırmada okul yöneticilerinin inisiyatif alma düzeyleri, 2012 yılında Akın tarafından geliştirilen 32 maddeden oluşan Okul Müdürlerinde Kişisel İnisiyatif Ölçme Aracı ile problem çözme becerileri ise 1982 yılında Heppner ve Peterson tarafından geliştirilen ve Türkçeye uyarlaması N. Şahin, N. H. Şahin ve Heppner tarafından 1993 yılında yapılan 35 maddelik Problem Çözme Envanteri ile ölçülmüştür. Verilerin analizi SPSS programı ile yapılmıştır. Verilerin analizinde t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Korelasyon Analizi ve Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi işe koşulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, okul yöneticileri kendiliğinden başlama, proaktiflik ve ısrarcılık boyutlarında yüksek düzeyde inisiyatif almaktadırlar. Cinsiyet, yaş, okulun bulunduğu yerleşim yeri, mesleki kıdem, yöneticilik kıdemi, okuldaki öğrenci ve öğretmen sayısı değişkenlerinin okul yöneticilerinin inisiyatif alma davranışlarında anlamlı farklılığa neden olmadığı sonucuna varılmıştır. Okul müdürleri inisiyatif almanın tüm alt boyutlarında müdür yardımcılardan daha fazla inisiyatif almaktadırlar. Lisansüstü eğitim sahibi okul yöneticilerinin kendiliğinden başlama boyutunda inisiyatif alma düzeyleri daha yüksektir. Bulgular, okul yöneticilerinin düşünen, değerlendirici, kendine güvenli ve planlı boyutlarda problem çözme becerilerinin yüksek; aceleci ve kaçıngan boyutlardaki problem çözme becerilerinin ise düşük olduğunu göstermektedir. Cinsiyet, yaş, okulun bulunduğu yerleşim yeri, mesleki kıdem, eğitim düzeyi, okuldaki öğrenci ve öğretmen sayısı okul müdürlerinin problem çözme becerilerinde anlamlı farklılaşmaya neden olmamaktadır. Bununla birlikte, okul müdürlerinin problem çözme becerilerinin müdür yardımcılarından daha iyi olduğu ve yöneticilik kıdemine göre farklılaşmanın anlamlı olduğu sonucuna varılmıştır. Problem çözmenin aceleci ve kaçıngan yaklaşımları ile inisiyatif almanın tüm alt boyutları arasında negatif yönde orta düzeyde bir ilişki vardır. Problem çözmenin düşünen, değerlendirici ve planlı yaklaşımlarının inisiyatif alma alt boyutlarıyla ilişkisi pozitif yönde, orta düzeyde ve anlamlı iken kendine güvenli problem çözme yaklaşımının kişisel inisiyatifin alt boyutlarıyla pozitif yönde, anlamlı ve yüksek düzeyde ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda düşünen, değerlendirici ve kendine güvenli problem çözme yaklaşımlarının, okul yöneticilerinin kendiliğinden başlama, proaktiflik ve ısrarcılık boyutlarında inisiyatif alma durumlarını yordadığı sonucuna varılmıştır. İnisiyatif alma davranışının en güçlü yordayıcısı kendine güvenli problem çözme yaklaşımıdır. Anahtar Sözcükler: Okul Yöneticisi, Kişisel İnisiyatif, Problem Çözme

This research aims to examine the relationship between initiative taking levels and problem solving skills of school administrators. The research was designed as a descriptive and relational study. The population of the study consists of preschool, primary, secondary and high school administrators working in public schools in Tokat. The initiative taking levels of school administrators were measured by the Personal Initiative Measurement Tool in School Principals, which consisted of 32 items developed by U. Akın in 2012. The problem solving skills of the school principals were measured with the 35-item Problem Solving Inventory, which was developed by P. P. Heppner and C. H. Peterson in 1982 and adapted to Turkish by N. Şahin, N. H. Şahin and P. P. Heppner in 1993. Data were analyzed with SPSS program. In the analysis of the data, t-Test, One-Way Analysis of Variance (ANOVA), Correlation Analysis and Multiple Linear Regression Analysis were used.School administrators take a high level of initiative in terms of self-starting, proactivity and persistence. It was concluded that the variables of gender, age, place of residence, professional seniority, seniority of administration, number of students and teachers in the school did not cause a significant difference in school administrators' initiative taking behaviors. School principals take more initiatives than assistant principals in all sub-dimensions of taking initiative. Administrators with graduate education degree have higher level of initiative in the self-starting dimension.The results of the research showed that school administrators had high problem solving skills in reflective, monitoring, problem solving confidence and planfulness dimensions but impulsive and avoidant problem solving skills of school administrators are low. Gender, age, place of residence, professional seniority, education level, number of students and teachers in the school do not cause significant differences in problem solving skills of school principals. However, it was concluded that the problem solving skills of the school principals were better than the vice principals and that the differentiation according to seniority was meaningful.There is a negatively moderate relationship between the impulsive and avoidant approaches of problem solving and all sub-dimensions of taking initiative. While the relationship between the reflective, monitoring and planfulness approaches of problem solving with the initiative taking sub-dimensions was positive, moderate and significant, it was concluded that the problem solving confidence approach had a positive, meaningful and high level relationship with the sub-dimensions of the personal initiative.As a result of multiple linear regression analysis, it was concluded that reflective, monitoring and problem-solving confidence approaches predict school administrators' self-starting, proactivity and persistency behaviours. The most powerful predictor of taking initiative is self-confident problem-solving approach.Key Words: School Administrator, Personal Initiative, Problem Solving