Sınıf öğretmenlerinin disleksiye yönelik bilgi ve tutumlarının incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin disleksiye yönelik bilgi düzeylerinin ve tutumlarının incelenmesidir. Araştırma tarama desenlerinden kesitsel tarama deseni üzerine kurgulanmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Tokat merkezdeki ve ilçelerdeki ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise çalışma evrenini kapsayacak şekilde Tokat merkez ve ilçelerdeki okullardan random örnekleme yolu ile seçilmiş 141'i kadın ve 204'ü erkek olan toplam 345 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Gwernan-Jones ve Burden (2009) tarafından geliştirilmiş olan Disleksi Tutum Anketi kullanılmıştır. Veri toplama aracı üç bölümden oluşmaktadır. Anketin birinci bölümünde araştırma kapsamına alınan öğretmenlerin tanıtıcı ve mesleki özelliklerinin belirlenmesi amacıyla hazırlanan Kişisel bilgi formu yer almaktadır. Kişisel bilgi formunda öğretmenlerin, cinsiyetine ve eğitim düzeyine ilişkin değişkenlere yer verilmiştir. Anketin ikinci bölümünde ise disleksiye yönelik tutumları belirlenmesi amacıyla Disklesi Tutum Anketi bulunmaktadır. Bu bölüm beşlik likert formunda olup: `Kesinlikle Katılıyorum`, `Katılıyorum`, `Kararsızım (Nötr)`, `Katılmıyorum` ve `Kesinlikle Katılmıyorum` seklinde düzenlenmiştir. Üçüncü bölümde ise katılımcıların disleksiye yönelik bilgi düzeylerini belirlemek amacıyla disleksiye ilişkin çoktan seçmeli iki ifade, sekiz doğru yanlış tanımlı ifade yer almaktadır. Bunun ile birlikte katılımcılardan Disleksi, Diskalkuli, Özel Öğrenme Güçlü, Disapraksi, Dikkat Eksikliği- Hiperaktivite kavramlarının tanımlanması istendiği kapalı uçlu sorulara yer verilmiştir.Anket dağıtılmadan önce öğretmenler araştırmanın amacı ve önemi hakkında bilgilendirilmişlerdir. Okullar tek tek dolaşılıp öğretmenlere ulaşılmaya çalışılmış ve anket bu okullardaki istekli öğretmenlere uygulanmıştır. Katılımcılardan sözlü onam alınmıştır. Anketin doldurulması ortalama 5 ile 10 dk arası zaman almıştır. Araştırmada 354 öğretmene ulaşılmış ve %2,54 (9 kişi) örnekleme hatası ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak kullanılan anket 2018-2019 eğitim-öğretim yılının bahar döneminde (Mart-Nisan) uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen nicel veriler Statistical Package for Social Science (SPSS) 21 istatistiksel veri analizi programı ile analiz edilmiştir. Nicel verilerin çözümlenmesinde cinsiyete göre bir farklılaşma olup olmadığına bakmak için Ki-Kare analizi yapılmıştır. Araştırmada yer alan nitel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Nitel verilere kodlar verilerek frekanslar incelenmiştir.Araştırmada sınıf öğretmenlerinin disleksiye yönelik tutumlarında yaşa göre farklılaşıp farklılaşmadığına bakıldığında Madde 1, Madde 2, Madde 8, Madde 11, Madde 14, Madde 17 ve Madde 18 haricinde anlamlı bir farklılık olmadığı, cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığına bakıldığında ise ankette yer alan Madde 1, Madde 11 ve Madde 15 haricinde anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Sınıf öğretmenlerinin disleksiye yönelik bilgi düzeylerinde ise cinsiyete göre bir farklılaşma olmadığı tespit edilmiştir. Nitel verilerin analizine bakıldığında ise katılımcıların hemen hemen yarısının özel öğrenme güçlüklerine dair herhangi bir cevap vermediği görülmüştür. Yanlış cevap verenlerle birlikte hesaplama yapıldığında sınıf öğretmenlerinin büyük çoğunluğunun özel öğrenme güçlüklerine dair bilgi sahibi olmadıkları çıkarımı yapılabilir. Anahtar Kelimeler: Öğrenme, Özgül Öğrenme Güçlüğü, Disleksi, Tutum

The aim of this study is to investigate the knowledge levels and attitudes of classroom teachers towards dyslexia. The research is based on cross-sectional scanning design. The target population of the study consists of primary school teachers working at primary schools in the center and districts of Tokat Province in 2018-2019 academic year. The sample group of the study consists of a total of 345 primary school teachers (141 females and 204 males) selected randomly from schools in the center and districts of Tokat in accordance with the study population.Dyslexia Attitude Questionnaire developed by Gwernan-Jones and Burden (2009) has been used as data collection tool in the research. This data collection tool consists of three sections. In the first section of the questionnaire, there is a Personal Information Form which has been prepared to identify the introductory and professional characteristics of the teachers. The personal information form includes variables related to teachers' age, gender and educational level. The second part of the questionnaire includes the Attitude Questionnaire which has been used in order to determine the attitudes towards dyslexia. This section is in the form of a five-point Likert: `Strongly Agree`, `Agree `, `Undecided (Neutral)`, `Disagree` and `Strongly Disagree`. The third part includes two multiple-choice questions and eight True/False statements about dyslexia in order to determine the participants' levels of knowledge about dyslexia. Moreover, the participants have been asked close-ended questions to define the concepts of dyslexia, dyscalculia, special learning power, dyspraxia, attention deficit and hyperactivity.Before the questionnaire was distributed, the teachers were informed about the purpose and significance of the study. Each school was visited and the teachers were met in person and the questionnaire was applied only to the willing teachers in these schools. Verbal consent was obtained from the participants. The survey took an average of 5 to 10 minutes to complete. In this study, 354 teachers were reached and 2.54% (9 person) of them were performed with sampling error. The questionnaire which was used as a data collection tool in the research was applied in the spring term of the 2018-2019 academic year (March-April).The quantitative data gathered from the study were analyzed with the statistical data analysis program, Statistical Package for Social Science (SPSS) 21. The chi-square analysis was performed to see if there was a difference in the analysis of quantitative data according to gender and age. In the analysis of qualitative data in the study, content analysis was used. The frequencies were examined by giving codes to qualitative data.Considering whether or not the attitudes of classroom teachers towards dyslexia differentiates according to the age, it is seen that there is no meaningful difference except for the items No 1, 2, 8, 11, 14, 17, 18. It is also seen that there is no meaningful difference except the items No 1, 11 and 15 regarding whether the attitudes of teachers differentiate according to gender or not. The study has shown that there is no significant difference between genders in the attitudes of classroom teachers towards dyslexia except for Article 1, Article 11 and Article 15 in the questionnaire. It has also been found out that there is no age and gender related difference in the knowledge levels of teachers for dyslexia. The analysis of the qualitative data has indicated that almost half of the participants did not respond to the questions related to specific learning difficulties. Along with wrong answerers, it can be inferred that approximately three thirds of classroom teachers do not have knowledge related to specific learning difficulties.Keywords: Learning, Specific Learning Difficulty, Dyslexia, Attitude