Reviewing the changes of architectural sensibilities within the scope of Pritzker architecture prize

Abstract

Dünyada ki sosyal, kültürel, çevresel, teknolojik, ekonomik ve politik gelişmelere bağlı olarak mimarlık alanında da değişim kaçınılmazdır. Bu gelişmeler ve dönüşümler doğal olarak mimarlık söylemine etki etmektedir ve bu çalışma değişen yönelimleri dünyada ki en prestijli mimarlık ödüllerinden birisi olan Pritzker ödül programı üzerinden araştırmayı amaçlamaktadır. Pritzker Mimarlık Ödülü'nün kuruluş tarihi olan 1979 yılı, mimaride anti-modernist söylemlerin ve postmodern etkilerin yükseldiği bir döneme karşılık gelmektedir. Bu dönemin çoğulcu yapısı, mimarlık ödül programlarının değerlendirme kriterleri dahil olmak üzere, dünya mimarlık ortamını ve mimari üretimleri etkilemiştir. Araştırma, çağdaş mimarlık teorisini biçimlendiren çoğulcu yaklaşımların, paradigma ve temaların genel bir değerlendirmesi ile başlamaktadır. Bu bağlamda, son kırk yılda ortaya çıkan ve gelişen mimari temaların incelenmesi tez çalışmasının da teorik çerçevesini oluşturmaktadır. Literatür değerlendirmesinin ardından, çalışmanın odak noktası Pritzker'in web sitesinin haritalanması üzerinedir. Haritalamanın amacı, incelenen mimari temaların yansımalarını, ödül alan mimarların nitelikleri ile ilişkilendirerek ortaya çıkarmaktır ve bunu da jüri değerlendirme raporları, ödül töreni konuşmaları ve web sitesinde yer alan diğer metinsel kaynaklar üzerinden kapsamlı bir söylem analizi / çözümlemesi yaparak gerçekleştirmektedir. Bu çalışmanın bir diğer amacı da Pritzker ödül programının web sitesini bilgi kaynağı olarak kullanmak ve potansiyelini ortaya çıkarmaktır. Web sitesi üzerinden bilgi elde etme ve haritalama yöntemi, dijital araçlar ve teknikler kullanarak elde edilen bilgilerin görsel grafiklere dönüştürülmesi ile sağlanmaktadır. Bilgi görselleştirme sürecinde ana fikir, görünmeyen bilgiyi görünür kılmak ve bunun sonucunda bilgi üretmenin yeni biçimlerini tanımlamaktır. Dijital ortamda üretilen bilgi görselleri Pritzker'in söylemi içerisinde yer alan ve öne çıkarılan temaları kavramaya yardımcı olmaktadır. Aslında ödüllü mimarların nitelikleri üzerinden elde edilen bu tematik dağılımlar programın söylemi içerisinde değişim gösteren ve önemle vurgulanan mimari duyarlılıkları yansıtmaktadır. Literatürden de beslenerek elde edilen bilgiler dikkate alındığında, Pritzker Mimarlık Ödülü özellikle son yıllarda mimarın genişleyen rolüne dikkat çekmekte, toplumsal ihtiyaçlara ve önceliklere karşı duyarlı yaklaşımıyla daha insancıl, çevresel ve yerel bir mimarlık anlayışını destekleyen özgün bir duruş sergilemektedir. Dolayısıyla bu çalışma değişen mimari duyarlılıkları yeniden biçimlendirmeyi hedeflemektedir. Bununla birlikte, bilgi kaynağını web sitesinden elde eden yeni bir araştırma yöntemi geliştirmek ve bu yöntemin hem mimarlık disiplini hem de farklı disiplinler için bir öncü model teşkil etmesini öngörmektedir.

Change is inevitable in the field of architecture due to social, cultural, environmental, technological, economic and politic global developments. The transformations ensued from these developments inherently have an impact on the discourse of architecture and this study aims to explore the changing intentions through the discourse of one of the most prestigious architectural award programs – the Pritzker Architecture Prize. The establishment of the Pritzker Prize in 1979 corresponds to the period of rising anti-modernist discourses and postmodern influences. The pluralistic character of this period affected the architectural mediums and productions in the world including the award programs and their evaluation criteria. The research begins with an overview of the emerging pluralist tendencies and paradigms/themes which shaped the theory of contemporary architecture, as reviewing the main architectural themes of the last forty years helps to establish a theoretical framework for the thesis study. After this review, the study is focused on mapping the website of the Pritzker, in order to reveal the reflections of these themes/concepts within the qualities of the laureates through a comprehensive discourse analysis of the jury citations, ceremony speeches and all kind of textual sources included in the content. Since, one of the main objectives of the study is to explore the potential of the website as an information source. The proposed method for mapping is developed by using the concepts and tools of digital humanities, which helps producing visual representations of the information (infographics) extracted from the website of the prize, considered as the main database of the study. During this visualization process, the aim is to explore the invisible information and make it visible with the application of computerized tools and digital techniques, which is finally defined as a new form of knowledge production. The infographics serve to understand the highlighted themes finding place in the discourse of Pritzker that is shaped by the international practices of prize-winners. Indeed, the thematic distributions over the laureates reflect the shifting sensibilities emphasized by the award program. Reconsidering the information obtained from the website and reinforced with some arguments from literature, it is seen that the Pritzker Architecture Prize, particularly in recent years, underlines the expanding role of the architect which pave the way for a more humanitarian architecture, sensible to the priorities and needs of the society. In this respect, the award program's stance is distinctive and supportive to environmental and local issues. Therefore, this thesis study intends to reshape the architectural sensibilities. Besides, developing a research method having its source in websites is expected to be a framework for architecture as well as for other disciplines.