Hasankeyf Zeynel Bey Türbesindeki çini bezemelerinin P-XRF ile arkeometrik çalışması

Abstract

Toprağın pişirildikten sonra şekil verilerek vazo, sürahi, kap-kacak gibi eşyaların üretilmesine dayalı el sanatına `çini` denir. Fayans, seramik, porselen tabak gibi eşyaların süslenmesinde kullanılan renkli dekor ve motiflerle işlenmiş kaplama malzemesi ve bu malzeme yardımı ile işlenmiş eşyalara `çini` süsleme işine `çinicilik` denir. Bu tez çalışmasında öncelikle; Hasankeyf Tarihi, coğrafi yapısı ve Zeynel Bey türbesi hakkında bilgi verildikten sonra kısaca Çini hakkında da bilgi verilmiştir. Tez konumuz olan, Zeynel Bey Türbesine ait 7 Adet Açık Mavi Sır, 7 Adet Koyu Mavi Sır ve 8 Adet Sırsız Kiremit olmak üzere toplamda 22 Adet Çini'nin P-XRF ile Türbenin taşındığı Hasankeyf Kültürel Parkta yerinde analiz yapılmıştır. Sonuç olarak; yerinde incelediğimiz 22 Adet numunenin kimyasal içerikleri belirlenip daha önce yapılmış olan çalışmalar ile karşılaştırılmıştır. Yaptığımız bu çalışma daha sonra yapılabilecek çalışmalara ışık tutması öngörülmüştür.

The handicraft, which is based on the production of vases, pitchers, pots and pans by shaping the soil after cooking, is called `tile`. Tiles, ceramics, porcelain plates used in the decoration of colored decorations and motifs used in the decoration material and the materials processed with the help of this material `tile` ornament work is called `tiles`.In this thesis; After giving information about the history of Hasankeyf, its geographical structure and the tomb of Zeynel Bey, brief information was also given about Tile.7 light blue glazes, 7 dark blue glazes and 8 unglazed tiles belonging to Zeynel Bey's tomb, which is our thesis topic, were analyzed in situ in Hasankeyf Cultural Park where 22 Tiles were carried with P-XRF and the tomb. As a result; The chemical contents of 22 samples were examined and compared with the previous studies. This study is envisaged to shed light on future studies.