Şeyh Hâmid-i Mardinî ve Hâlidiliğin Hâmidiyye kolu

Abstract

Şeyh Hâmid-î Mardinî, 1802 tarihinde Siirt'te doğmuş, XIX. Yüzyılın önemli âlim ve sûfîlerinden biridir. İlk eğitimini Siirt'te Molla Halil es-Si'irdî'nin yanında aldıktan sonra Şırnak iline bağlı Gabar Dağı üzerindeki Basret Medresesi ve Dergâhı'nda Şeyh Halid-i Cezeri'nin yanında yetişmiş ve ondan hilafet almıştır. Hilafet sonrası önce memleketi Siirt'te daha sonra Mardin'de tedris ve irşad faaliyetlerinde bulunmuştur. 1882 yılında Mardin'de vefat etmiştir ve kabri Mardin'dedir. Şeyh Hâmid, Mardin ve çevresinde birçok tekke ve medrese kurmuş ve yapmış olduğu tasavvufî faaliyetler sonucunda ilk defa Hâlidîliğin Mardin ve çevresinde yayılmasına vesile olmuştur. Bölgedeki köylerde görev yapan din görevlilerinin birçoğu bu medreselerde yetişmiştir. Bu nedenle Hâlidiyye Mardin ve çevresinde bir kol olarak Hâmidiyye şeklinde anılmıştır. Bu yolla pek çok insanın Nakşi/Hâlidî yoluna girmesini sağlamıştır. Şeyh Hâmid, fıkıh, hadis, tefsir, akâid ve tasavvuf alanında birçok eser yazmasına rağmen günümüze ancak üç eseri ulaşmıştır. Bu çalışmada Şeyh Hâmid-i Mardinî'nin hayatı, eserleri, görüşleri ve kurduğu dergâh ve medreseler inclenmeye çalışılmıştır. Anahtar Sözcükler: Şeyh Hâmid-î Mardinî, Tasavvuf, Nakşibendiyye, Hâlidiyye, Dergâh

Sheikh Hamid-i Mardin, 1802 was born in Siirt, XIX. He is ahead of the important scholars and Sufis of the century. After his first education in Siirt with Mullah Halil es-Siirdi, he was educated In the place of Basret Madrasah in Gabar Mountain in Şırnak province and He was brought up by Sheikh Khâlidî -i Jazeri and received caliphate from him. After the Caliphate, he carried out education and guidance activities in his hometown Siirt and then in Mardin. He died in Mardin in 1882 and his grave is in Mardin. Sheikh Hamid established many lodges and madrasahs in and around Mardin, and as a result of his mystical activities, he was instrumental in the spread of Khâlidî in and around Mardin for the first time. Many of the religious officials working in the villages in the region were raised in these madrasas. For this reason, Khâlidî was referred to as Hamidiyye as a branch in and around Mardin. In this way, many people have entered the path of Naqshi/Khâlidî. Although Sheikh Hamid wrote many works in the field of fiqh, hadith, tafsir, akâid and sufism, only three of his works have survived. In this study, the life of Sheikh Hamid-i Mardini, his works, views and the madrasah and dervishes he established were tried to be examined.Keywords: Sheikh Hamid-î Mardin, Sufism, Naqshbandiyya, Khâlidiyya, Lodge