Rebî` b. Sabîh (ö.160/777) ve hadis rivayetindeki yeri

Abstract

İlk asırlarda hadis ilmi ile uğraşan birçok âlim yetişmiştir. Bu âlimler Sahabe veTabîûn dönemlerinde olduğu gibi Tebe-i Tabiîn döneminde de hadise gerekli olan önemivermişlerdir. Bizim de çalışmamızda, üçüncü tabaka olan Tebe-i Tabiin muhaddislerindenRebî' b. Sabîh'in hadis rivayetindeki yeri araştırılmıştır. Hadislerin günümüze ulaşmasındaönemli katkıları bulunan Rebî' b. Sabîh ilk mûsânniflerden kabul edilmektedir. Bu asırdamuhaddisler, yaşadıkları şehirlerde tasnif faaliyetlerinde bulunmuş ve meşhur olmuşlardır.Rebî' b. Sabîh de Basra'da tasnif faaliyetlerinde bulunmuştur.Araştırmamız, giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanınkonusu, amacı, önemi, kaynakları ve metodu üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde, Rebî b.Sabîh'i daha iyi tanımamıza yardımcı olması için onun yaşadığı dönemin siyasi, sosyal ve ilmiyapısına göz atmak gerekmektedir. Bundan dolayı birinci bölümde Rebî'nin yaşadığı dönemhakkında da bilgi verilmiştir. Ayrıca Rebî'nin künyesi, soyu, kişiliği, hadis rivayetindekiderecesi, eserleri ve ismi hakkındaki tartışmalar ele alınmıştır.İkinci bölümde ise Rebî'ye yönelik cerh ve ta'dil değerlendirmeleri, hadis rivayetindekiyeri, tasnif ve tedvindeki rolü, Rebî tarikiyle günümüze ulaşmış merfû ve mevkuf hadisler,Kütüb-i Sitte'de yer alan dört hadisin isnad açısından değerlendirilmesi gibi konular incelendi.Anahtar Kelimeler: Hadis, Rebî' b. Sabîh, Tebe-i Tabiîn, Rivayet, Tasnif

Many scholars were raised actively contributing in the field of hadith, during the firstcenturies. These scholars had attached the due importance to hadith during the period of thirdsequence hadith narrators known as Tebe-i Tabiin generation, as they would during the firstsequence hadith narrators known as Sahabe or Companions (ṣaḥābah) or the second sequenceof hadith narrators known as Tabiin (Tabî'ûn) generations. Our work is composed of a surveyto the position of Rebî b. Sabîh in the hadith narration tradition, as one of the hadith narratorsof the third sequence known as Tebe-i Tabiin generation. Rebî b. Sabîh, who has significantcontributions in quoting the hadiths in an effort to maintain their narration through the presentday, is also accepted as one of the first narrator to sort out and classify the hadiths. In thementioned century, hadith narrators performed activities to sort out and classify the hadiths intheir hometowns, which helped them reach a certain reputation in regard to their efforts. Inthis context, Rebî b. Sabîh had actuated his sorting activities in Basra.Our study consists of an introduction chapter and two additional chapters. Theintroduction chapter tends to emphasis on the subject, significance, aim, sources and methodof the study. It is also crucial to be in possession of accurate information about the political,social and scientific aspects of his era in order to reach a level of cognition regarding Rebî b.Sabîh. In this context, the first chapter also gives information as to the era in which Rebî b.Sabîh lived. In addition to this, first chapter also provides information on discussionsregarding Rebî's idendity, lineage, personality, degree in hadith narration, works and name.The second chapter, on the other hand, explains his position in hadith narration, hisrole in classification and codification of the hadith, cerh and ta'dal (confute and amend)evaluations regarding Rebî, elevated and imputed hadiths which have reached the present dayvia Rebî's narration, and assessment of the four hadiths from Kutub-al Sittah in regard to theirpredication and texts.Keywords: Hadith, Rebî b. Sabîh, Tebe-i Tabiîn, Narration, Classification