Prunus Arabica (Olivier) Meikle nin in vitro mikroçoğaltım özelliklerinin araştırılması

Abstract

Prunus arabica (Olivier) Meikle İran, Irak, Filistin, Ürdün, İsrail ile Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu bölgesinde; Kilis, Gaziantep, Adıyaman, Mardin, Şırnak ve Siirt illerinde yetişen çalı formunda bir yabani badem türüdür. Özellikle Ürdün'ün güneydoğusunda kurak iklim şartlarında sert çekirdekli meyve türlerinde verim ve kaliteyi arttırmak için anaç olarak kullanılmaktadır.Bu çalışmamızda anaçlık potansiyeli yüksek olan Prunus arabica (Olivier) Meikle'nin in vitro klonal mikroçağaltımı araştırılmıştır. Çalışmada eksplant olarak kullanılan çelikler bahar döneminde yapraklar açılmadan önce olgun bitkilerden alınmıştır.Yüzeysel sterilizasyondan sonra en iyi çoğaltma ortamını ve konsantrasyonunu belirlemek amacıyla eksplantlar 0,01 IBA ve 1 mg/L BA içeren MS, NRM, DKW ve WPM besi ortamlarında kültüre alınmıştır. Köklendirme üzerine IBA'nın farklı konsantrasyonları (0.25,0.5,0.75, 1,0 mg/l) ile aktif kömürün etkisi araştırılmıştır.Çalışmada sürgün başına ortalama sürgün sayısı sırası ile NRM (11,5adet/eksplant), WPM (9,6 adet/eksplant), DKW (3,29 adet/eksplant) ve MS (1,5 adet/eksplant) ile en iyi NRM ortamı üzerinde olmuştur. Sürgün uzunluğu bakımından kullanılan kültür ortamları arasında sırası ile NRM (3,4cm), DKW (3,2cm), WPM (2,1cm) ve MS (1,3cm) ile tekrar en iyi sonuç NRM ortamından elde edilmiştir. Köklenme açısından bakıldığında aktif kömürün köklenme üzerine çok fazla etki etmediği gözlenmiş ve en iyi köklenme oranı %18 ile 0,5mg/L IBA içeren aktif kömürlü ortamda kaydedilmiştir.Anahtar kelimeler: Prunus arabica, in vitro, köklenme, IBA, NRM

Prunus arabica (Olivier) Meikle grows in the form of a wild almond species in Iran, Iraq, Palestine, Jordan, Israel and Turkey's Southeastern Anatolia region; Gaziantep, Adiyaman, Mardin, Sirnak and Siirt. Especially in the southeast of Jordan, it is used as rootstock to increase the yield and quality of hard-core fruit species in arid climatic conditions.The objective of the current study was to develop a micropropagation protocol for Prunus arabica (Olivier) Meikle, which has a high potential rootstock ability for stone fruits. Dormant cuttings from mature plants before the leaves were opened in spring shoots were used as the explant source. To determine optimum micropropagation rate and the culture medium suitable for stabilization and sustainability of cultures, the expants were cultured on NRM, MS,WPM and DKW medium containing 0.01mgL-1IBA and 1 mgL-1BA. To determine the best rooting the expants were cultured on NRM containing 0.25,0.5,0.75, 1.0 mg/L-1 IBA.In this study, the average number of shoots per shoot were obtained on NRM (11.5), WPM (9.6), DKW (3.29) and MS (1.5) respectively. The average shoot length were obtained on NRM medium.( 4cm), DKW (3.2cm), WPM (2.1cm) and MS (1.3cm) respectively. In terms of rooting, it was observed that activated charcoal did not have much effect on rooting and the best rooting rate was recorded in 18% to 0.5 mg / L IBA containing activated charcoal medium. The rooting rate of microshoots propagated from mature plants was insufficient (less than 18%) for practical use.Key words: Prunus arabica, in vitro, Rooting, IBA, NRM