Denetim riskinin değerlendirilmesinde kazanç temelli oransal değişkenler

Abstract

ÖZETDenetim Riskinin Değerlendirilmesinde Kazanç Temelli Oransal DeğişkenlerElif KARAKAŞOndokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsüİşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans, Haziran/2016Danışman: Yrd. Doç. Dr. İdris VARICIGünümüzde dünyada meydana gelen değişimler ve ülkelerin birbirleri ile olan etkileşimi oldukça hızlı gerçekleşmektedir. ABD'de meydana gelen bir ekonomik krizin tüm dünyada etkisinin hissedilmesinin sebebi de budur. Ülkeler krizin etkilerini en az hissetmenin yollarını aramaktadırlar. Enron, Worldcom gibi global şirketlerin karşılaştıkları olumsuz durum son yıllarda muhasebe alanda yaşanan en büyük krizlerden biri olarak tarihteki yerini almıştır. Bu krizden etkilenmek istemeyen şirketler aynı sorunları yaşamamak için muhasebe ve denetim alanında bazı gelişmeler ve düzenlemeler yaparak kendilerini korumaya çalışmaktadırlar. Bu amaçla şirketlerin denetim riskini azaltma çabaları bulunmaktadır. Denetim riskinin zamanında tespiti ve ölçülmesi bu açıdan son derece önemli bir konudur. Çünkü riskin zamanında tespit edilememesi, ölçülememesi daha sonra işletmeler için ağır bedeller ödeme zorunluluğunu da beraberinde getirmektedir. İşletmeleri denetim riski açısından kesin olarak riskli veya risksiz olarak nitelendirmek çok mümkün olmadığı için, finansal tablolar ve bazı oranlar kullanılarak bu riskin ölçülmesi ve belirlenmesi gerekmektedir. Özellikle ülkemizde denetim raporları ile bildirilen görüşler bu konuda yeterli olmadığından riskin ölçülmesinde kullanılan değişkenlerin önemi büyüktür. Bu anlamda bu çalışmada söz konusu riski ölçmek için çeşitli değişkenlere ek olarak kazanç temelli bazı değişkenler de kullanılmakta ve bu değişkenlerin hangilerinin denetim riski üzerinde etkisinin olduğu ölçülmeye çalışılmaktadır. Uygulamada Türkiye'de bulunan BİST Sınai Endeksi'ndeki 145 (veri eksikliğinden dolayı 121 tanesi kullanılmıştır) işletmenin denetim raporu, finansal tablosu ve performans oranlarından bazıları kullanılmıştır. Ayrıca lojistik regresyon yöntemi kullanılarak toplamda 12 değişken değerlendirilmiştir. Değişkenlerin 9 tanesi BİST'teki işletmelerin finansal tablolarından ve KAP'tan elde edilen, 3 tanesi de finansal performans oranı olan ve çalışmada kazanç temelli olarak adlandırılan değişkenlerdir. Çalışma sonucunda bağımsız değişkenlerden toplam 5 tanesinin bağımlı değişken ile ilişkili olduğu sonuca ulaşılmıştır. Denetim riski açısından işletmelerin riskli veya risksiz olma olasılıklarını tahmin eden bu değişkenler, işletme büyüklüğü, kaldıraç oranı, yönetim kurulunda bulunan bağımsız üye sayısı, CEO'nun görev süresi ve hisse başına kazanç oranıdır.Anahtar Kelimeler: Denetim Riski, Denetim Riski Faktörleri, Denetim Riskinin Ölçülmesi, Kazanç Temelli Oranlar

ABSTRACTEarning-Based Proportional Variables on The Evaluation of Audit RiskElif KARAKAŞOndokuz Mayıs University, Institute of Social SciencesBusiness Administration Department, Master, June/2016Supervisor: Yrd. Doç. Dr. İdris VARICIToday the world changes and interact with each other of countries takes place fairly quickly. The reason why felt all over the world of the impact of economic crisis occuring United States and countries are looking for ways to feel the effects of the crisis at least. In recent years, adverse conditions faced by global companies such as Enron and Worldcom occuring in the field of accounting has taken its place in history as the biggest crisis in this area. Therefore, companies do not want to be affected by this crisis to avoid the same problems in accounting, making some improvements and adjustments in the inspection area are trying to protect themselves. Fot this purpose, the company has efforts to reduce the accounting risk. Timely identification and measurement of accounting risk is extremely impotant issue in this respect. Because of the risk can not be identified in time, it can not be measured then a heavy costs for the company brings its paymets obligations. Because of businesses is not possible to qualify as risk-free or certainly risky in terms of accounting risk, this risk must be determined and measurement by using financial statements and some proportions. Especially in our country, because of not enough opinion reported by audit reports the importance of the variables using to measure of risk is great. In this sense, to measure accounting risk used earning-based variables as well as several variables in this study and trying to measurement the effect on the audit risk of these variables. In practice is used some of the audit reports, financial statements and some performance ratio of 145 businesses (121 of them are used due to lack of data) in ISE (Istanbul Stock Exchange) 100 located in Turkey. Also it evaluated total of 12 variables using the logistic regression method. Variables obtained from the financial statements at ISE and public disclosure platform 9 of them, known as financial performance ratio and so-called earning-based variables in this study 3 of them. Total of 5 units of the variables reached significant result in the study resulted. This variables that estimates of probabilities being risk or risk-free of business in terms of audit risk; organization size, leverage ratio, the number of independent members in the board of directors, CEO's tenure and earnings per share ratio.Key Vocabulary: Audit Risk, Audit Risk Factors, Measurement of Audit Risk, Earning-Based Ratios