Hadîs tarihindeki yeri bağlamında Kâdî İyâz`ın hadîs usûlü anlayışı

Abstract

Bu çalışma hadis ilmi sahasında önemli eserler te'lîf etmiş Mağrib'li âlim Kâdî İyâz'ın hadîs usûlü ile ilgili görüşlerini topladığı el-İlmâ isimli eseri üzerine odaklanır. Mağrib'de te'lîf edilen ilk usûl eseri olma unvanını taşıyan el-İlmâ, hadîs usûlü tarihini dönemlendirme faaliyetleri kapsamında ismi öne çıkmış bir eserdir. Söz konusu faaliyetler kapsamında hadis usûl tarihi mütekaddimûn ve müteahhirûn şeklinde bir tasnife tâbi tutulmuştur. Bu tasnif içerisinde el-İlma eserine başat bir rol verilmekte ve âdeta ayrım noktasının orijinine yerleştirilmektedir. Bu çalışma kapsamında Kâdî İyâz'ın hadîs usûl tarihindeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu meyanda mütekaddimûn ve müteahhirûn dönemi usûl eserleri el-İlmâ ile mukâyese edilmiştir. Buradan hareketle mütekaddimûn-müteahhirûn şeklindeki dönemlendirme ameliyesi ve onun mümkün olup olmadığı tartışılmıştır.

This study focus on Moroccan scholar Qadi Iyad's work called al-Ilma. Qadi Iyaz who wrote important works in the field of hadith, expressed his opinion about methodology of hadith in this book. Al-Ilma is the first work written in methodology of hadith in Morocca. It is distinguished work within the periodization of history of methodology of hadith. History of methodology of hadith has been classified as mutaqaddimin and muta'ahhirin within this periodization. In this classification, el-Ilmâ has been featured and placed in orijin of the separation point. In this study, we attempt to determine the position of Qadi Iyad in the history of methodology of hadith. In this sense, we compared al-Ilma with literature of period of mutaqaddimin and muta'ahhirin. Based on this, We argued periodical procedure made as mutaqaddimin-muta'ahhirin and whether this classification is possible or not.