Close encounters between Turkey and the us: American indirect influences on Turkey`s political and socio-cultural life during the 1950s

Abstract

Bu tez, 1950'li yıllarda Türkiye'nin siyasi ve sosyokültürel yaşamına dolaylı Amerikan etkisini incelemektedir. İrdelenen dönem iki büyük süpergücün, ABD ve SSCB'nin iki kutuplu dünya düzeni oluşturulmaya başladığı ve bu düzen içerisinde ilan edilmemiş bir kültürel savaşın kıvılcımlarının da atıldığı Soğuk Savaş yıllarına denk gelmektedir. Bu güçler arasında kalmış Türkiye de sözkonusu savaşın hem siyasi hem kültürel yönleriyle önemli aktörleri arasında yeralmıştır. Bu çalışma, siyasi olayların ayrıntılı incelemelerine girmeden Türkiye'nin bu büyük güçlerin arasında zamanla gelişen çalkantılı olayların da etkisiyle hiçbir zaman sıcak ilişkileri olmadığı komşusu Rusya'dan iyice uzaklaşıp Amerikan koruma kalkanı altına girişini irdelemektedir. Bu tezinin amacı olayların bizzahati kendilerini incelemek değil, fakat ayrıntılı irdelemeyle Türk toplumuna sözkonusu olayların nasıl sunuldukları konusunda okuyucuya alışagelmiş anlatımından farklı bir pencere açmaktır. Bunu yaparken de eğitimden mutfağa, edebiyattan sinema dünyasına kadar seçilmiş alanlar üzerinde durarak sosyokültürel etkinin kendi başına değil, ancak siyasi etkinin de desteğiyle toplumları etkileyip yönlendirdiğini göstermektedir. Siyasi ve sosyokültürel incelemelerle de Türkiye'nin büyük bir ülkeye bağımlı olmasının vatandaşların kültürel değerlerine ve gençlerin geleceklerinin şekillenmesine yönelik kimi sorular yanıtlanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada öne sürülen sav, büyük ülkelerin elindeki tüm güçlere karşın her zaman hedeflerindeki ülkenin insanlarının gönlünü kazanmayı başaramadıklarıdır.

This thesis analyzes indirect American influences on Turkey's political and socio-cultural Iife during a period when major political changes as well as cultural wars were ignited by the two major world powers: the US and the USSR. This was also the time when the world order was shaped by the Cold War in which Turkey played a major role. The study, without mentioning too much political details related to the major events, also attempts to analyze in a historical context how Turkey was drifted away from her neighbor Russia to the protector umbrella of the United States. The events do not constitute the core of the thesis, however, without their historical account it cannot be very possible to make a connection to the American socio-cultural influence on Turkey in the 50s. Therefore, this study aims to acquaint the reader with many of the important events of the time with a specific focal point about how they were portrayed and presented to the Turkish public. The thesis will also analyze the American socio-cultural influence upon the daily life of the Turks from various and selected walks of daily life ranging from education to food and from literary works to the Hollywood stars. These analyses are carried out to find answers to questions concerning Turkey's dependence to a major power, adherence to foreign cultural values and the future expectations of young generations. The study claims that with all the means, the major power is not always successful to win the hearts of the people it targets to influence.