16. yüzyıl Türkçe divanlarında âyetler

Abstract

Çalışma, 16. yüzyılda eser vermiş otuz divan şairinin divanlarında yer alan âyet ve sûre ismi iktibaslarını içermektedir. Bu şairler içerisinde mutasavvıf yönüyle öne çıkan şairler olduğu gibi sultan, bürokrat, asker gibi farklı özelliklere sahip olan, farklı şiir ve sanat anlayışına sahip şairler yer almaktadır. İki bölümden oluşan çalışmanın giriş bölümünde divan edebiyatında âyetlerle ilgili yapılan çalışmalardan ve çalışmaya dahil ettiğimiz divan şairlerinden bahsedilmiştir. Birinci bölümde otuz divan şairinin şiirlerinde yer verdikleri lafzî âyet iktibasları Kur'an-ı Kerimdeki sıralanışa göre verilmiş ve incelenmiştir. Ayrıca bir âyet farklı şairler tarafından iktibas edildiğinde verdiğimiz örnekler isimlerine göre alfabetik olarak sıralanmıştır. İncelemeye almadığımız iktibas örneklerinin divanlardaki yerleri ise dipnotta belirtilmiştir. İncelemenin ardından âyetin iktibas edildiği divanlar ve nazım biçimlerini gösteren tabloya yer verilmiştir. İkinci bölümde divan şairleri tarafından iktibas edilen sûre isimlerine yer verilmiştir.Sonuç bölümünde ise divan şairlerinin âyet ve sûre isimlerinin iktibas sayılarını gösteren tablo ve genel değerlendirmeler yer almıştır.Anahtar Sözcükler: divan şiiri, âyet, sûre, iktibas.

The study includes the quotations of the verses and surahs in the Divan of thirty divan poets who gave literary works in the 16th century. Among these poets, there are poets who have different characteristics such as sultan, bureaucrat, soldier, and poets with different poetry and art understanding as well as being prominent poets in the direction of sufis. In the introduction part of the work consisting of two parts, the divan poets who are involved in the studies about the verses in the divan literature and the ones we have included in the study are mentioned. In the first chapter, the verses which the thirty-divan poets used in their poems are given and examined according to these quence in the Qur'an. Inaddition, when a verse is quoted by different poets, the examples we give are in alphabetical order according to their names. The locations of the quotes we have not examined are in dicated in foot notes. After the examination, the table showing the forms of poetry and divan in which the verse is quoted is given. In the second chapter, the names of the surahs quoted by Divan poets are mentioned. In the conclusion section, a table showing the number of quotes of the verses and surahs of the Divan poets and a general evaluation were given.Key Words: divan poets, Qur'anic verses, sura, quotation.