Türkiye`de sıtma hastalığı ile mücadele faaliyetleri (1925-1950)

Abstract

Cumhuriyet'in ilan edilmesiyle birlikte Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ndebirtakım çalışmalar öncelenmiştir. Öncelenen çalışmalar içerisinde önemli bir yer teşkileden alanlardan bir tanesi de sağlıkla ilgili yapılanlardır. Çünkü Millî Mücadeledöneminde savaş sebebiyle verilen kayıplar kadar salgın hastalıklardan da binlerce insanhayatını kaybetmişti. Bu durum ülke nüfusunda azalmaya sebep olduğundan ilk etaptasalgın hastalıklarla mücadelenin yasal bir zemine oturtulması için gerekli kanun vedüzenlemeler TBMM eliyle yapılmıştır. Bu hastalıkların başında da sıtma gelmektedir.Daha çok bataklık bölgelerde yaygın olan bu salgın hastalık ölümlere sebep olmuş veülkenin nüfus oranını düşürmüştür. Bu soruna çare bulmak adına uzmanlar toplanarakhastalığın nasıl engellenebileceğine dair çalışmalar yapmışlar ve bu doğrultuda önlemleralmaya başlamışlardır. Sıtmanın tedavisi için gerekli olan kinin yurtdışından getirtilerekfakir halka bedavaya dağıtılıp tedaviye başlanmış; hastalığın sebep olduğu bataklıklariçin kurutma çalışmaları yapılmıştır. Sıtma ile mücadele çalışmaları, ülkenin yenikurulmuş olması, nüfusa olan ihtiyacı üreten toplum ve toplumun hayat kalitesi için çokönemli olduğundan yeni hükümet çalışmalarıyla sağlık alanında büyük adımlar atarakülkenin sağlık durumunu düzenlemiştir.Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde sıtma hastalığı ve diğerbulaşıcı hastalıklarla mücadele, sağlık politikaları ve bunların alt yapısı olan kanun vetüzükler incelenerek Türkiye Cumhuriyeti'nin bu alana dair faaliyetleri ele alınmıştır.İkinci bölümde ise Türkiye Cumhuriyeti'nin sıtmaya karşı almış olduğu önlemler vehastalıkla mücadeleler arşiv belgelerinden elde edilen bulgular ortaya konularakdeğerlendirilmiştir.ANAHTAR KELİMELERTürkiye, sıtma, kinin, malarya, bataklık, salgın hastalık

With the proclamation of the Republic, some activities were prioritised in theState of the Republic of Turkey. An especially important one among these was theactivities about health. In addition to the losses incurred during the War ofIndependence, thousands of people died due to epidemics. Since this situation resultedin a decrease in the population of the country, necessary laws and regulations wereestablished by the TBMM (Grand National Assembly of Turkey) in order to place thestruggle against epidemics on a legal basis at the first stage. Malaria was the leadingamong the epidemics. This disease that was more widespread in swampy regions led todeaths and reduced the population of the country. In order to find a solution to thisproblem, experts gathered, carried out studies on how to prevent the disease and startedto take precautions accordingly. The quinine needed for the treatment of malaria wasbrought from abroad and distributed to poor people free of charge; drying operationswere carried out for swamps and marshes, which caused the disease. As the state wasnewly established, the fight against malaria was very important for the producingsociety that needed population and for its life quality; therefore, the new governmenttook great steps in the field of health and improved the health situation of the country.This study consists of two parts. The first part examines the fight against malariaand other epidemics, health policies and their legal infrastructure, and the Republic ofTurkey's activities in this field. The second part addresses the precautions taken and thestruggles made by the Republic of Turkey against malaria in light of the informationobtained from archival documents.KEYWORDSTurkey, malaria, quinine, swamp, epidemic