Predictors of maternal prenatal attachment and pregnancy adaptation in women conceived via assisted reproductive techniques: A mixed method study

Abstract

Bu doktora tezinin amacı, yardımcı üreme teknikleriyle oluşan gebeliklerde anne adaylarının psikolojik durumu hakkında bilgi sahibi olmaktır. Bu amaçla, üç çalışmadan oluşan karma yöntemli bir araştırma yürütülmüştür. İlk çalışmada,Ebeveynlik Motivasyonu Ölçeğinin Türkçeye uyarlama çalışması 457 anne adayıyla gerçekleştirilmiştir. Sonuçlar, ölçeğin güvenilir ve geçerli olduğunu; yardımcı üreme teknikleriyle gebe kalan kadınların toplam motivasyon düzeyleri ile kimlik ve sosyal baskı alt boyutları bakımından daha yüksek motivasyona sahip olduğunu göstermiştir. İkinci çalışmada, yardımcı üreme teknikleriyle gebe kalmış 185 anne adayının gebelik dönemi adaptasyonları ile gebelik dönemi bağlanma düzeylerini etkileyen psiko-sosyal etkenleri incelemek için bir dizi moderasyon (biçimleyici) analizi yapılmıştır. Sonuçlar, ilk olarak, gebelik stresi ve gebelik adaptasyonu arasındaki olumsuz ilişki üzerinde arkadaşlar tarafından algılanan sosyal desteğin tampon görevi görürken, kaygılı bağlanma stilinin ilişkiyi kuvvetlendirici etkisi olduğu göstermiştir. İkinci olarak, ebeveynlik motivasyonu ile gebelik stresinin yüksek olduğu durumlarda anne adaylarının gebelik bağlanmalarının `aşırı korumacı` olduğu görülmüştür. Üçüncü olarak, ebeveynlik motivasyonu ile gebelik adaptasyonu arasındaki ilişkinin gebelik stresi tarafından olumsuz yönde; `özel` bir insandan algılanan sosyal destek tarafından ise olumlu yönde biçimlendiği bulunmuştur. Son çalışmada, edilen bilgilere kapsamlı bir bakış açısı kazandırmak amacıyla, odak grup görüşmeleri yapılmış ve bu kadınların infertilite sürecinden itibaren yaşadıkları deneyimlerin anlaşılması hedeflenmiştir. Tematik analiz bulguları, üç ana üst anlam temasının oluştuğunu göstermiştir.Bunlar, (1) infertilite ve tedavi sürecine dair `boş teneke` gibi hissetmek teması, (2) gebelik sürecine dair `ya kaybedersem?` teması, (3) annelik kurgularına dair ise `hayal kırıklığı ve umut` teması olarak adlandırılmıştır. Tezin tüm bulguları alanyazındaki kaynaklar ışığında incelenmiş; çalışmanın kuvvetli yönleri, sınırlılıkları ve klinik çıkarımları ele alınmıştır.

The main target of present dissertation was to achieve a deeper understanding of the psychology of pregnant women who conceived via assisted reproductive techniques (ART). For this purpose, a mixed method study was designed and three separate studies were conducted. In the first study, Turkish adaptation of the Parenthood Motivation Scale was conducted with 457 pregnant women. Results revealed that the measure was reliable and valid, and women who conceived via ART had highermotivations in terms of overall motivation levels, and identity and social pressure dimensions. In the second study, the effects of psychosocial factors on women's pregnancy adaptation and prenatal attachment were investigated for 185 ART-conceived expectant mothers. The findings of moderation analyses emphasized that,first, the relation between prenatal distress and pregnancy adaptation could be buffered via perceived friend support, and intensified via anxious attachment style.Second, in the case of higher distress, women showed higher prenatal attachment levels. Third, prenatal distress negatively, and perceived social support from significant other positively influenced the relation between parenthood motivation and pregnancy adaptation. In the third study, to provide a comprehensive knowledge about these findings, the experiences of ART-conceived pregnant women were investigated through focus group discussions. The results of thematic analysis demonstrated three super-ordinate themes: (1) infertility and treatment process: feeling like an `empty can`, (2) pregnancy process: `what if I have a miscarriage`, (3) projections about motherhood: despair and hope. Based on the literature, the findings of present dissertation were discussed with its strengths,limitations and clinical implications.