Deniz stratejisi çerçeve direktifi kapsamında Sinop Sarıkum lagünü deniz çöplerinin durumu: Bir örnek çalışma

Abstract

Avrupa Birliği (AB) tarafından 2008 yılında yayınlanan Deniz Stratejisi Çerçeve Direktifi (2008/56/EC) (DSÇD), 2020 yılına kadar Üye Devletlerin `İyi Çevre Durumu` (İÇD) sağlamaları veya sürdürmeleri için gerekli önlemleri içermektedir. DSÇD'de belirlenen on bir niteleyici 'tanımlayıcı' doğrultusunda deniz bölgesi veya alt bölgesi düzeyinde İÇD belirlenmektedir ve bulunan 11 tanımlayıcıdan Tanımlayıcı 10 deniz katı atıkları ile ilgilidir.Karadeniz'in sayılı sulak alanlarından birisi olan Sarıkum Lagünü 1987 yılında Tabiatı Koruma Alanı, lagün çevresi ise 1991 yılında Doğal Sit alanı olarak ilan edilmiştir. Lagün ve çevresi, hem komşu ülkelerden deniz akıntılarıyla hem de Sinop bölgesinde hakim rüzgarların etkisiyle bölgenin coğrafi konumundan dolayı ciddi bir katı atık birikimine maruz kalmaktadır.AB DSÇD Deniz Çöpü Alt Teknik Grubu tarafından yayınlanan Avrupa Denizlerindeki Deniz Çöplerinin İzlenmesi için Kılavuz'da önerilen yöntemler bölgeye uyarlanarak kullanılmıştır. Bu kapsamda çalışma ile Sinop Sarıkum Lagünü'nde makro deniz çöpleri için sahil ve deniz tabanındaki çöplerin istasyonlar arası ve zamana bağlı olarak değişimleri, miktarları, dağılımları, kompozisyonları ve orijinleri belirlenmiştir. Mikroplastikler için ise sahil, deniz tabanı ve deniz suyunda istasyonlar arası ve zamana bağlı olarak değişimleri, miktarları belirlenmiş ve olası kaynakları tahmin edilmeye çalışılmıştır. Bölge canlılarının denizel çöplerden etkilenip etkilenmediğini belirlemek için çerçeveli trol ile deniz tabanı çöplerinin belirlenmesi amacıyla yapılan taramalar sırasında ağa yakalanan balıklardan yararlanılmıştır.Sinop Sarıkum Lagünü için Avrupa Birliği tarafından yayınlanan DSÇD kapsamında Tanımlayıcı 10 açısından bölgenin mevcut durumunun belirlenmiştir. Bölgenin yoğun miktarda çöp ile kontamine olduğu çalışma sonuçlarıyla belirlenmiş olup araştırma bölgesinde rastlanılan canlılarda herhangi bir çöp kalıntısına rastlanmamıştır. Çalışmanın sonucunda elde edilen veriler, daha sonra yapılacak olan benzer çalışmalara ışık tutma niteliğindedir.

Marine Strategy Framework Directive (2008/56/EC) (MSFD), published by European Union (EU) in 2008, includes necessary measures to provide or maintain `Good Environmental Status` (GES) for the Member States up to 2020. In Directive 2008/56/EC, GES is determined for marine regions and sub-regions according to 11 qualitative 'descriptors' and among them, Descriptor 10 is related to the marine litter.Sarıkum Lagoon which is one of the significant wetlands of the Black Sea has been announced as Nature Reserve Area in 1987 and lagoon surroundings have been declared as Natural Protected Area in 1991. Lagoon and its surroundings due to the geographical location are exposed to a significant accumulation of solid waste both with the sea currents from neighboring countries and the influence of the prevailing winds in Sinop.Methods, proposed by Guidance on Monitoring of Marine Litter in European Seas that was published by EU MSFD Technical Subgroup on Marine Litter were used by adapting to the region. In this context, at the end of this study, quantity, distribution, composition, origin and station and time-dependent changes of macro marine litter in beach and sea bed were determined in according to the marine litter title within Descriptor 10. Between the stations and the time-dependent changes and quantity of microplastics were determined and potential resources of microplastics were estimated in beach, sea bed and sea surface. Fish which were captured during the beam trawl surveys done for seabed litter were investigated to determine whether the regional living organisms were affected by the marine litter.The current situation of the region under the Descriptor 10 was determined within the scope of MSFD published by EU for Sinop Sarıkum Lagoon. It was determined that the study area was contaminated with a large amount of litter and there was no litter in encountered fish in study area. The data obtained from results of this study will shed light on later similar studies.