European Union non-discrimination principle: Rereading statutory social security schemes in Turkey

Abstract

Bu tezin ana konusu, Türkiye'de uygulanmakta olan zorunlu sosyal güvenlik düzenlemelerinin Avrupa Birliği ayrımcılık yasağı ilkesine uyumunun değerlendirilmesidir. Avrupa Birliği hukukunda vatandaşlığa dayalı ayrımcılık yasağı ve cinsiyet eşitliği köklü bir geçmişe sahiptir. Buna karşın Avrupa Birliği hukukunda ayrımcılığın yasaklandığı diğer alanlar (cinsiyet, ırk veya etnik köken, din veya inanç, engellilik, yaş ve cinsel yönelim), Amsterdam Antlaşması ile eklenmiştir. Bu tezin tartışma konusu aşağıdaki şekilde organize edilmiştir. Öncelikle Avrupa Birliğinin kuruluşundan bu yana Avrupa Birliği Kurucu Antlaşmalarında ayrımcılığı yasaklayan temel hükümler değişiklikleriyle birlikte ortaya konmuş ve ayrımcılık yasağına yönelik yasal süreç tarihsel bir perspektifte gözden geçirilmiştir. Ardından, zorunlu sosyal güvenlik uygulamaları kapsamında Avrupa Adalet Divanı kararları da dikkate alınarak ayrımcılık yasağını konu alan ikincil düzenlemelere odaklanılmıştır. Bugün Türkiye'de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunuyla düzenlenmekte olan zorunlu sosyal güvenlik uygulamaları detaylı bir biçimde açıklanmıştır. Daha sonra Avrupa Birliği ve Türkiye arasında vatandaşlığa, cinsiyete, ırk veya etnik kökene, din veya inanca, engelliliğe, yaşa ve cinsel yönelime dayalı düzenleme farklılıkları araştırılmıştır. Sonuç olarak, bu tez ile Türkiye'de uygulanmakta olan zorunlu sosyal güvenlik uygulamalarını Avrupa Birliği ayrımcılık yasağı ilkesine uyumlu hale getirebilecek değişiklik önerileri sunulmuştur.

The main purpose of this thesis is to assess the alignment of statutory social security regulations applied in Turkey to the European Union non-discrimination principle. In the European Union Law, prohibition of discrimination on the grounds of nationality and gender equality has a deep-rooted history. Other areas in which prohibition of discrimination is applied in the European Union Law (sex, racial or ethnic origin, religion or belief, disability, age or sexual orientation), have been added later though the Treaty of Amsterdam. The discussion in the thesis is organized as follows: firstly, primary provisions intended for the prohibition of discrimination as laid down in the European Union Founding Treaties are presented with amendments introduced since the establishment of the Union and the legal process towards non-discrimination is reviewed within the historical perspective. Then, the focus moves to secondary legislations regarding the non-discrimination principle by considering the decrees of the European Court of Justice within the framework of statutory social security schemes. Statutory social security schemes in Turkey currently run by the Social Insurances and General Health Insurance Act No. 5510 and the Unemployment Insurance Act No. 4447 are described in detail. Next, differences between the European Union and the Turkish practices on the grounds of nationality, gender, race or ethnic origin, religion or belief, disability, age, or sexual orientation are studied. Finally, the thesis offers to suggest steps to amend the statutory social security legislations in Turkey to render them compatible with European Union non-discrimination principle.